อุปสงค์ต่ำและส่งออกต่ำของผลผลิตข้าวในบราซิล

ข้าวอยู่ในอันดับที่สามในแง่ของพื้นที่เพาะปลูกธัญพืชในโลก รองจากข้าวสาลีและข้าวโพด มีการปลูกข้าวในประมาณ 120 ประเทศ โดยชาวเอเชียเป็นผู้ผลิตและผู้บริโภคหลัก สัดส่วนของการผลิตและการบริโภค มีความคล้ายคลึงกัน ในแต่ละประเทศ โดยการค้าระหว่างประเทศคิดเป็นสัดส่วนมากกว่า 10% ของอุปทานทั่วโลก แต่ละประเทศชอบธัญพืชที่แตกต่างกัน การบริโภคข้าวทั่วโลกยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งมีการบริโภคต่อหัวสูงในอัตราที่พอเหมาะ

ในเอเชียตะวันออก เฉียงใต้และเอเชียใต้ ด้วยความหลากหลายของอาหารได้ลดความต้องการข้าว โดยข้าวถูกแทนที่ ด้วยผลผลิตที่ได้จากข้าวสาลี ในหลายประเทศในแอฟริกา การบริโภคธัญพืชเพิ่มขึ้นโดยเฉพาะในเขตเมือง

ประเทศที่สามารถสร้างอุปทานส่วนเกินเกิดปัญหาในการส่งออก โดยหวังเพิ่มขนาดและเพิ่มความสามารถในการแข่งขัน ผลการดําเนินงานในแต่ละประเทศส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับตลาดภายในประเทศหรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือการเติบโตของ ประชากรและรายได้ต่อหัวในบราซิล โดยเฉลี่ยแล้วความต้องการข้าวในประเทศลดลง 0.57% ต่อปี ตั้งแต่ปี 2001/02 ตั้งแต่ปี 2010/11 ลดลง 1.2% ต่อปี

ข้อจํากัดในการบริโภคและการส่งออกทําให้พื้นที่ที่จัดสรรสําหรับข้าวในบราซิลลดลงอย่างรวดเร็ว เมื่อเปรียบเทียบสามฤดูกาลที่ผ่านมา (2022 ถึง 2024) กับช่วงเวลาระหว่างปี 2001 ถึง 2005 การลดลงอยู่ที่ 54.5% ถึงกระนั้นการผลิตก็มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจนถึงการเพาะปลูกปี 2010/11 เป็นอย่างน้อย ในปีต่อ ๆ มาแม้จะมีการแกว่งตัว แต่ก็มีแนวโน้มลดลงของอุปทานแม้ว่าจะไม่ได้อยู่ในความรุนแรงเท่ากับการลดลงของพื้นที่มีผลผลิตเพิ่มขึ้น อย่างมีนัยสําคัญตลอดศตวรรษที่ 21 ด้วยการใช้พันธุ์ข้าวที่ให้ผลผลิตสูงขึ้นและการปรับเปลี่ยนการจัดการการเกษตร

อุปทานข้าวของบราซิลกระจุกตัวอยู่ในภาคใต้ โดยเฉพาะในรัฐริโอกรันเดโดซุล ซึ่งยังเพิ่มปัญหาด้านโลจิสติกส์ เพื่อตอบสนองความต้องการในภูมิภาคต่างๆ บราซิลมักจะมีผลผลิตส่วนเกินเล็กน้อยในการค้าข้าวระหว่างประเทศ แต่ก็มีการนําเข้าจากปารากวัย อาร์เจนตินา และอุรุกวัยบ่อยครั้ง โดยทั่วไปปริมาณการนําเข้าและส่งออก ใกล้เคียงกันมาก โดยการนําเข้าเกิดขึ้นในปีที่มีการผลิตลดลงและการส่งออกเพิ่มขึ้นในปีที่มีส่วนเกิน

ตั้งแต่ต้นทศวรรษ 2000 จนถึงปี 2009/10 บราซิลมักเป็นผู้นําเข้าสุทธิรายย่อย และกลายเป็นผู้ส่งออกสุทธิรายย่อย ตั้งแต่ปี 2001 ถึง 2024 บราซิลเป็นผู้ส่งออกสุทธิใน 12 ปีและเป็นผู้นําเข้าสุทธิใน 11 ปี ในช่วง 23 ปีที่ผ่านมา ทั้งการส่งออกและนําเข้าข้าวโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 9% ของการผลิตของประเทศ

สำหรับราคาในตลาดภายในประเทศ ราคามักจะเป็นไปตามใบเสนอราคาระหว่างประเทศ ความเท่าเทียมกัน ของราคาระหว่างประเทศ แม้ว่าการมีส่วนร่วมอย่างมีประสิทธิภาพของบราซิลในตลาดข้าวระหว่างประเทศ จะไม่มีความสําคัญก็ตาม เมื่อพิจารณาเป็นข้อมูลอ้างอิงดัชนีราคาข้าว Indica ซึ่งคํานวณโดย FAO สําหรับตลาดต่างประเทศ และดัชนีราคาข้าว CEPEA/IRGA-RS (Rio Grande do Sul State) มูลค่าในบราซิลเป็นไปตามแนวโน้มที่ใกล้เคียงกับ Indica ภายในช่วง 23 ปีที่ผ่านมา ราคาในประเทศสูงกว่าดัชนี FAO ภายใน 8.8% โดยเฉลี่ย ตั้งแต่ปี 2005 ถึง 2024 มูลค่าที่แท้จริงของข้าวในบราซิลโดยเฉลี่ยยังคงเท่าเดิม โดยมีอัตราการเพิ่มขึ้น 0.12% ต่อปี โดยทั่วไปการผลิตข้าวของบราซิลยังค่อนข้างคงที่ ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา

ผลผลิตที่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสําคัญทําให้อุปทานภายในประเทศอยู่ในระดับอุปสงค์ที่มีประสิทธิภาพ (ซึ่งลดลงประมาณ 10% จากปี 2000 ถึง 2023) ชดเชยการลดลงของพื้นที่ ไม่จําเป็นต้องมีการแทรกแซงเพิ่มเติมอย่างแน่นอน เนื่องจากได้ทํางานอย่างมีประสิทธิภาพ ส่งเสริมการส่งออกและนําเข้าตามสภาวะตลาด

ความเห็นและข้อเสนอแนะ

จากความต้องการบริโภคข้าวที่ลดลงของบราซิล พร้อมกับชนิดของข้าวที่บราซิลบริโภคข้าวขาวซึ่งผลิตได้ทางตอนใต้ของบราซิลทำให้การนำเข้าข้าวขาวลดลง จึงทำให้โอกาสการส่งออกข้าวหอมมะลิมาบราซิลไม่ขยายตัวมากนัก แต่ไทยยังมีโอกาสในการส่งออกข้าวเหนียวร่วมด้วย เนื่องจากผู้บริโภคบราซิลนำข้าวเหนียวมาผลิตขนมโมจิ อย่างไรก็ดี ตลาดข้าวไทยส่งออกมาบราซิลยังมีโอกาสในการรักษาส่วนแบ่งตลาดข้าวได้ โดยจะต้องคำนึงถึงปัจจัยด้านราคาร่วมด้วยและการขนส่งโลจิสติกส์ด้วย

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ นครเซาเปาโล

อ่านข่าวฉบับเต็ม : อุปสงค์ต่ำและส่งออกต่ำของผลผลิตข้าวในบราซิล