ตั้งแต่ต้นปี ค.ศ. 2023 เป็นต้นมา การส่งออกรถยนต์ของจีนเติบโตเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยสถิติจากสำนักงานศุลกากรแห่งชาติจีน เปิดเผยว่า ในช่วง 4 เดือนแรกของปี ค.ศ. 2023 นี้ จีนส่งออกรถยนต์เพิ่มขึ้นร้อยละ 120.3 (YoY) หรือคิดเป็นมูลค่า 20,453 ล้านหยวน หรือประมาณ 102,265 ล้านบาท โดยในที่นี้แบ่งเป็นการส่งออกรถยนต์ Passenger Vehicle จำนวน 1.08 ล้านคัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 115 (YoY) และรถยนต์พลังงานใหม่จำนวน 348,000 คัน ขยายตัวเพิ่มขึ้น 1.7 เท่า (YoY) ซึ่งจุดสำคัญที่ทำให้รถยนต์พลังงานใหม่ของจีนเติบโตและมีโอกาสโลดแล่นในตลาดต่างประเทศได้อย่างแข็งแกร่งก็คือ ความได้เปรียบด้านเทคโนโลยีและความหยืดหยุ่นของห่วงโซ่อุตสาหกรรม เช่น แบตเตอรี่ มอเตอร์ เป็นต้น และยังมีข้อได้เปรียบด้านต้นทุนการผลิต และความเป็นอัจฉริยะของรถยนต์ด้วย (อัตราแลกเปลี่ยน 1 หยวน เท่ากับ 5 บาท)
สำหรับสถานการณ์ตลาดในประเทศ พบว่าในไตรมาสแรกของปีนี้ ยอดจำหน่ายรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนคิดเป็นจำนวนประมาณ 1.59 ล้านคัน ขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อยละ 26.2 (YoY) ครองสัดส่วนยอดจำหน่ายรถยนต์ใหม่ในตลาดรถยนต์ของจีนถึงร้อยละ 26.1 และเมื่อพิจารณาจากส่วนแบ่งตลาด พบว่าในเดือนเมษายน 2023 ส่วนแบ่งตลาดรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนในตลาดรถยนต์ของจีนสูงถึงร้อยละ 29.5 ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการยอมรับที่เพิ่มขึ้นของรถยนต์พลังงานใหม่จากผู้บริโภคชาวจีน
หลายปีที่ผ่านมานี้ สืบเนื่องจากความต้องการรถยนต์พลังงานใหม่ในตลาดต่างประเทศเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลให้ยอดขายรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนในตลาดต่างประเทศเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ โดยเมื่อพิจารณาจากสถานการณ์โดยรวมด้านยอดขาย พบว่ายอดขายรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนในปี ค.ศ. 2022 มีจำนวนถึง 6.89 ล้านคัน ครองสัดส่วนยอดขายในตลาดโลกถึงร้อยละ 61.2 ขณะที่ด้านการส่งออก พบว่าการส่งออกรถยนต์ Passenger Vehicle ในเดือนเมษายน 2023 มีจำนวน 300,000 คัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 227.0 (YoY) และเพิ่มขึ้นร้อยละ 3.0 (MoM) ในที่นี้ เป็นการส่งออกรถยนต์พลังงานใหม่จำนวน 91,000 คัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 1,028.5 (YoY) และ เพิ่มขึ้นร้อยละ 29.4 (MoM) โดยคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 31 ของการส่งออกรถยนต์ทั้งหมดของจีน
ผู้เชี่ยวชาญของจีนแสดงความเห็นว่า การส่งออกรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนมีข้อได้เปรียบด้านต้นทุนและเทคโนโลยี ทำให้รถยนต์พลังงานใหม่ของจีนมีทั้งประสิทธิภาพและคุ้มราคา ซึ่งบริษัทผู้ผลิตรถยนต์ต่างแข่งขันในการจัดการปัญหาอุปสรรคหรือข้อเสียด้านเทคโนโลยีในการผลิตอย่างต่อเนื่อง ทำให้ประสบความสำเร็จในการเป็นผู้นำของโลกในบางรายการสำหรับการผลิตรถยนต์พลังงานใหม่ดังกล่าว และได้รับการตอบรับอย่างดีจากผู้บริโภคในต่างประเทศ ยกตัวอย่างเช่น ในอดีตรถยนต์ของบริษัท Tesla วิ่งต่อเนื่องได้ 600 กิโลเมตร แต่ปัจจุบันรถยนต์พลังงานใหม่ของสัญชาติจีนวิ่งได้ 1,000 กิโลเมตร และยังมีความอึดในการวิ่งได้ต่อเนื่องที่นานขึ้น ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเทคโนโลยีแบตเตอรี่และ Electric Control System ของจีนมีการพัฒนาที่ดีและมีประสิทธิภาพเพิ่มสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด นอกจากนี้ ยังพบว่าผู้บริโภคในปัจจุบันให้ความสำคัญด้านซอฟต์แวร์ที่สนับสนุนการทำงานของรถยนต์พลังงานใหม่ เช่น ระบบช่วยขับเคลื่อนอัตโนมัติ และระบบการจอดรถอัตโนมัติ แสดงให้เห็นว่าผู้บริโภคมีความต้องการบริโภครถยนต์พลังงานใหม่ที่มีความเป็นอัจฉริยะเพิ่มมากขึ้น ซึ่งในการผลิตและยกระดับเทคโนโลยีดังกล่าวได้รับการพัฒนาในรถยนต์พลังงานใหม่สัญชาติจีน และเริ่มก้าวเข้าสู่การเป็นผู้นำในการผลิตรถยนต์พลังงานใหม่ในตลาดโลก
นอกจากนี้ การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอินเทอร์เน็ต และระบบ AI ทำให้เทคโนโลยีขับขี่อัตโนมัติในรถยนต์พลังงานใหม่ได้รับการพัฒนาอย่างรวดเร็ว ยกระดับความเป็นอัจฉริยะ และความสบายในการขับขี่ และนวัตกรรมที่สำคัญในการเดินทางที่ชาญฉลาดมากยิ่งขึ้น ในขณะเดียวกันจีนก็กำลังลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานใหม่สำหรับการผลิตรถยนต์พลังงานใหม่อย่างจริงจัง อีกทั้งยังเร่งการก่อสร้างเสาชาร์จแบตเตอรี่ สถานีบริการ 5G เป็นต้น ทำให้คาดว่าจีนจะเป็นผู้นำในด้านการขับขี่อัตโนมัติ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการส่งเสริมการยกระดับอัตราการเจาะตลาดของรถยนต์พลังงานใหม่ของจีน และส่งเสริมเทคโนโลยีการขับขี่อัตโนมัติที่เติบโตเต็มที่และได้รับการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งถือเป็นข้อได้เปรียบทางเทคโนโลยีที่ชัดเจนที่ทำให้รถยนต์พลังงานใหม่ของจีนมีความชาญฉลาด และในขณะเดียวกันก็สร้างชื่อให้แก่วงการอุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนให้มีบทบาทมากขึ้นในเวทีโลก พร้อมทั้งเป็นปัจจัยที่สนับสนุนให้รถยนต์พลังงานใหม่ของจีนสามารถแข่งขันในตลาดโลกได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
เมื่อพิจารณาอนาคตของรถยนต์พลังงานใหม่แบรนด์จีน มีการคาดการณ์ว่าในปี ค.ศ. 2025 จีนจะส่งออกรถยนต์พลังงานใหม่แบรนด์จีนมากถึง 2.53 ล้านคันต่อปี และจะมีอัตราการเจริญเติบโตเฉลี่ยต่อปี (CAGR) ในช่วงระยะเวลา 3 ปี ถึงร้อยละ 73 และจะกลายเป็นประเทศผู้ส่งออกรถยนต์พลังงานใหม่อันดับหนึ่งของโลก
รายงานประจำปี ค.ศ. 2022 ของบริษัท BYD ซึ่งถือเป็นพี่ใหญ่ของวงการรถยนต์พลังงานใหม่ของจีน เปิดเผยว่า ตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2022 กลุ่มบริษัทได้เร่งการพัฒนาเปิดตลาดยุโรป เอเชีย และแปซิฟิก อีกทั้งยังลงทุนสร้างโรงงานรถยนต์พลังงานใหม่ในต่างประเทศเป็นแห่งแรกในประเทศไทย เมื่อช่วงเดือนกันยายนของปี ค.ศ. 2022 ที่ผ่านมาด้วย ซึ่งการปรับปรุงความสามาถในการแข่งขันที่ครอบคลุมของผลิตภัณฑ์รถยนต์พลังงานใหม่ของจีนอย่างต่อเนื่อง จะช่วยสนับสนุนให้แบรนด์จีนสามารถคว้าโอกาสและขยายช่องทางส่งออกสู่ตลาดต่างประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ และจะกลายเป็นปัจจัยที่สำคัญในการแย่งชิงส่วนแบ่งของตลาดรถยนต์พลังงานใหม่ในตลาดต่างประเทศสำหรับผู้ประกอบการรถยนต์จีนต่อไป
อย่างไรก็ดี แม้ว่าอุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนจะเป็นผู้นำในเวทีโลก มีการวิจัยและพัฒนาแอปพลิเคชันและความเป็นอัจฉริยะในระดับแนวหน้าของโลก แต่ผู้ผลิตและผู้เล่นในตลาดยังคงต้องตระหนักว่าในการพัฒนาอุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่นั้นยังคงมีปัญหาต่างๆ ที่ต้องแก้ไข เช่น เทคโนโลยีหลักที่สำคัญในการผลิต ความสามาถในการปรับปรุงประสิทธิภาพ การบูรณาการและการพัฒนาระบบที่ยังไม่เพียงพอ เป็นต้น ซึ่งทำให้อุตสาหกรรมยานยนต์ของจีนจะต้องมีการตรวจสอบความสมบูรณ์ และความปลอดภัยของห่วงโซ่อุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่อีกครั้ง รวมทั้ง เพิ่มความพยายามในการเติมเต็มประเด็นสำคัญและข้อบกพร่องที่สำคัญของรถยนต์พลังงานใหม่ดังกล่าว เช่น ซอฟต์แวร์ และฮาร์ดแวร์ที่สำคัญ กระบวนการผลิต วัสดุและอุปกรณ์จำเป็น และเพิ่มความแข็งแกร่งที่ครอบคลุมของห่วงโซ่อุตสาหกรรมทั้งหมด เป็นต้น
รองผู้อำนวยการสมาคมอุตสาหกรรมยานยนต์ของจีน แสดงความเห็นว่า ปัจจุบันการส่งออกรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนยังเป็นการค้าที่เรียบง่ายและทิศทางการพัฒนาหลักในอนาคตคือการลงทุนโดยตรงในต่างประเทศ ซึ่งทิศทางดังกล่าวจะช่วยส่งเสริมให้อุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนสามารถเข้าสู่กระบวนการในการพัฒนาประสิทธิภาพของรถยนต์ได้อย่างรวดเร็วมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ บริษัทรถยนต์แบบดั้งเดิมในยุโรปและสหรัฐอเมริกาก็ยังไม่มีข้อได้เปรียบที่ชัดเจนในด้านการผลิตพลังงานใหม่ ขณะที่บริษัทรถยนต์ของจีนไม่เพียงแต่สร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ๆ ให้แก่ผลิตภัณฑ์ แต่ยังขยายตลาดให้ครอบคลุมผู้บริโภคได้ทั้งระดับล่าง กลาง บน ซึ่งถือว่าตลาดรถยนต์พลังงานใหม่ในต่างประเทศยังอยู่ในช่วง Blue Ocean ทำให้ยังมีความจำเป็นที่จะต้องสร้างระบบการให้บริการหลังการขายที่ครอบคลุมฟังก์ชั่นการทำงานของรถยนต์ เพื่อเพิ่มความได้เปรียบในการแข่งขันของรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนในตลาดโลกได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
ผลกระทบด้านเศรษฐกิจต่อประเทศไทย และแนวทางการปรับตัวของภาครัฐ ภาคเอกชน และผู้ประกอบการไทย
อุตสาหกรรมรถยนต์ถือเป็นหนึ่งในกลไกขับเคลื่อนที่สำคัญของเศรษฐกิจจีน โดยเฉพาะรถยนต์พลังงานใหม่ที่กำลังได้รับการตอบรับที่ดีทั้งในตลาดจีนและตลาดต่างประเทศ โดยสืบเนื่องจากการพัฒนาด้านเทคโนโลยีด้านต่างๆ อย่างต่อเนื่องของอุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่ของจีน ประกอบกับนโยบายสนับสนุนต่างๆ ของรัฐบาลจีน จึงทำให้หลายปีที่ผ่านมานี้ อุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนมีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว และก้าวเข้าสู่การเป็นผู้นำในตลาดโลกได้ในที่สุด ซึ่งตลาดรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนที่เติบโตในทิศทางที่สดใสนั้น ถือเป็นปัจจัยสนับสนุนที่ดีสำหรับห่วงโซ่อุตสาหกรรมยานยนต์ของจีนอย่างไทยที่ยังมีโอกาสที่ดีในการส่งออกยางพาราและชิ้นส่วนรถยนต์ของไทยเข้าสู่ตลาดจีนได้อย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ในรายงานข้างต้น ยังชี้ให้เห็นถึงแนวโน้มการลงทุนโดยตรงในต่างประเทศของผู้ผลิตรถยนต์พลังงานใหม่ของจีน ยกตัวอย่างเช่น บริษัท BYD ที่เลือกก่อตั้งโรงงานรถยนต์แห่งแรกในต่างประเทศที่ไทย จึงถือเป็นโอกาสที่ดีด้านเศรษฐกิจการค้าและการลงทุนของไทย ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถพิจารณาผลักดันนโยบายด้านการลงทุน เพื่อดึงดูดการเข้ามาลงทุนของต่างชาติในประเทศไทย พร้อมทั้ง เพิ่มความเชื่อมั่นในห่วงโซ่อุตสาหกรรมการผลิตรถยนต์ อาทิ การนำเข้ายางพาราธรรมชาติมาผลิตเป็นยางล้อรถยนต์ หรือชิ้นส่วนอุปกรณ์รถยนต์ที่เกี่ยวข้อง รวมถึงร่วมกันผลักดันการเป็น Hub ของรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนในตลาดเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งการเข้ามาลงทุนของบริษัทต่างชาติอย่างจีนที่เป็นผู้นำด้านยานยนต์พลังงานใหม่จะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการจ้างงานใหม่ และพลอยได้รับอานิสงส์ด้านเทคโนโลยีสมัยใหม่ การวิจัยและพัฒนานโยบายและปัจจัยส่งเสริมด้านต่างๆ เพื่อให้สามารถนำเอาแนวโน้มการพัฒนาที่เป็นนามธรรมหรือจับต้องไม่ได้ มาประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตยานยนต์ไทยให้มากขึ้น รวมถึงสามารถบ่มเพาะบุคลากรที่มีความรู้ด้านพลังงานใหม่ให้เพิ่มขึ้น และเพื่อให้เป็นเครื่องมือในการยกระดับการพัฒนาคุณลักษณะที่สำคัญในปัจจุบันและอนาคตสำหรับรถยนต์พลังงานใหม่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นรูปธรรม และก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่การค้าระหว่างประเทศของไทยให้มากที่สุดต่อไป
http://finance.china.com.cn/industry/20230516/5983648.shtml
http://auto.china.com.cn/view/20230517/723019.shtml
สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองชิงต่าว
ที่มา : กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (สค.)
