ทุกวันนี้ หากเราเล่นมือถือและรับชมคลิปสั้นในแพลตฟอร์มอย่าง Facebook หรือ Tiktok บางครั้งจะมีโฆษณามาคั่นระหว่างคลิป บางครั้งโฆษณาเหล่านี้มีลักษณะเป็นซีรีส์จีนพากษ์ไทยสั้นๆ ตอนละ 1.5 นาที โดยที่โครงเรื่องดูไม่ซับซ้อนและเป็นซีรีส์ที่ไม่ได้ใช้ทุนสร้างสูงนัก อย่างไรก็ดี เมื่อเราเริ่มดูซีรีส์เหล่านี้ได้เพียง 10-20 วินาที เราก็จะรู้สึกอยากติดตามจนจำเป็นต้องดูต่อไปเรื่อย ๆ โดยที่ซีรีส์เหล่านี้มักจะไม่บอกตอนจบ ยกเว้นผู้ชมจะจ่ายเงินเพื่อปลดล็อกสิทธิ์ให้ได้ชมซีรีส์ครบทุกตอนจนจบ พฤติกรรมเหล่านี้ได้กลายมาเป็นกิจวัตรความบันเทิงประจำวันของชาวเน็ตจีนกว่า 70% การเติบโตอย่างมีนัยสำคัญของละครคลิปสั้น (微短剧) หรือ ซีรี่ส์แนวตั้ง (竖屏短句) ไม่ได้เป็นแค่การเติบโตของตลาดใดตลาดหนึ่งอีกต่อไป แต่ได้กลายเป็นปรากฏการณ์วัฒนธรรมที่ครอบคลุมผู้บริโภคทั่วประเทศ จากข้อมูลสถิติแสดงให้เห็นว่าในปีพ.ศ.2568 ตลาดซีรีส์คลิปสั้นของจีนมีมูลค่าเกิน 63.4 พันล้านหยวน (ประมาณ 2.89 แสนล้านบาท) โดยมีผู้ใช้งาน 696 ล้านคน ครอบคลุม 68.4% ของผู้ใช้อินเทอร์เน็ตในประเทศจีนทั้งหมด ซึ่งหมายความว่าในบรรดาชาวจีนที่ใช้อินเทอร์เน็ตทุก ๆ 10 คน จะมีอย่างน้อย 7 คนที่เป็นผู้ชมละครคลิปสั้น ทั้งยังมีแนวโน้มการเติบโตอย่างก้าวกระโดด รวมถึงการพัฒนาด้านคุณภาพ ความหลากหลาย และการพัฒนาของอุตสาหกรรมในภาพรวม
จากข้อมูลพบว่าฐานของกลุ่มผู้ใช้งานได้ขยายจากเดิมที่มีแต่คนรุ่น Z เป็นหลักสู่ทุกช่วงวัย โดยผู้ชมเพศหญิงเป็นกลุ่มตลาดหลัก ที่มุ่งเน้นแสวงหาความต้องการด้านคุณค่าทางอารมณ์ และมิติด้านความรู้สึกร่วมในบทบาทตัวละคร ส่งผลให้เกิดทิศทางการสร้างสรรค์เนื้อเรื่องรูปแบบใหม่ที่มีเนื้อหาหลากหลายมากขึ้น นอกจากนี้ กลุ่มลูกค้าผู้สูงอายุเองก็มีอัตราการใช้งานเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ แพลตฟอร์ม “โรงละครผมขาว (银发剧场)” ซึ่งเป็นแหล่งรวบรวมละครคลาสสิกที่มักเป็นที่นิยมในผู้สูงวัย ได้กลายมาเป็นธุรกิจทำเงินแหล่งใหม่ของอุตสาหกรรมบันเทิงจีน ส่งผลให้ผลงานซีรีส์ที่ตอบสนองความต้องการและสอดรับกับรสนิยมบันเทิงของผู้สูงอายุก็ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ เช่นเดียวกัน
การขยายตัวของฐานผู้ใช้ส่งผลให้มูลค่าตลาดเติบโตแบบก้าวกระโดดในปีพ.ศ.2565 มูลค่าตลาดละครคลิปสั้นได้เติบโตขึ้นหลายร้อยเท่าจากช่วงเริ่มต้น ความเต็มใจจ่ายค่ารับชมหรือค่าปลดล็อคซีรีส์ของผู้ชมมีจำนวนเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นผลให้เกิดแรงขับเคลื่อนสำคัญในการยกระดับอุตสาหกรรมซีรีส์แนวตั้งพัฒนาไปจากละครซีรีส์ทุนตํ่าสู่การใช้ทุนสร้างแบบมืออาชีพ จากข้อมูลสถิติแนวโน้มต้นทุนการผลิตละครคลิปสั้นในระดับต่าง ๆ ประจำปี 2568 ที่จัดทำโดย China Netcasting Services Association (中国网络视听协会) ได้ระบุว่า ต้นทุนการผลิตของละครคลิปสั้นคุณภาพสูงหรือซีรีส์ระดับ S (S级剧集) ประเภทต้นทุนการผลิตสูง ยังคงมีปริมาณสูงถึง 3 ล้านหยวน/เรื่อง (13,680,000 บาท) ประเภทต้นทุนการผลิตตํ่าก็สูงถึง 1,500,000 หยวน/เรื่อง (6,840,000 บาท) และมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อย ๆ อย่างมีนัยสำคัญ ขณะที่ต้นทุนการผลิตละครคุณภาพทั่วไปก็มีปริมาณเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องเช่นกัน โดยต้นทุนอยู่ในช่วงระหว่าง 4 แสนหยวน (1,824,000 บาท) ไปจนถึง 7 แสนหยวน (3,192,000 บาท) ต่อละคร 1 เรื่อง
ผลสำรวจพฤติกรรมผู้บริโภคพบว่า ตั้งแต่เดือนมกราคมจนถึงสิงหาคมในปีพ.ศ.2568 ผู้ชมละครคลิปสั้นบนแอปแพลตฟอร์มมีจำนวนเวลาใช้งานเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยมีอัตราเวลาเฉลี่ยอยู่ที่ 120.5 นาทีต่อวัน ซึ่งเพิ่มขึ้น 25.9% เมื่อเทียบกับค่าจำนวนเวลาในเดือนมกราคม จากแนวโน้มการใช้งานคลิปวิดีโอขนาดยาวในช่วงสองปีที่ผ่านมา ระบุอัตราเวลาใช้งานเฉลี่ยต่อวันของละครคลิปสั้นได้แซงหน้าคลิปวิดีโอขนาดยาวไปเป็นที่เรียบร้อย โดยจากผลสำรวจยังระบุอีกว่า กว่า 59.8% ของผู้ชมละครคลิปสั้น ต่างย้อนกลับมาชมละครเรื่องเดิมซํ้ามากกว่า 2 ครั้งขึ้นไป และกว่า 48.5% ของผู้ชมมีอัตราการรับชมละครคลิปสั้นเป็นประจำทุกวันอีกด้วย
ด้วยแนวโน้มการพัฒนาและความนิยมที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง อุตสาหกรรมซีรีส์แนวตั้งในโลกออนไลน์จึงไม่ได้จำกัดขอบเขตรายได้อยู่เพียงแค่การจ่ายเงินของผู้ชม ค่าสมัครสมาชิก การโฆษณาแฝงสปอนเซอร์ หรือการสร้างรายได้จากยอดวิวเพียงเท่านั้น แต่ได้กลายมาเป็นเครื่องมือใหม่สำหรับการพัฒนาผลิตภาพลักษณ์เชิงคุณภาพ แผนปฏิบัติการ “Micro-Drama+” ของสำนักงานวิทยุและโทรทัศน์แห่งชาติจีน (NRTA) ได้นำเอารูปแบบการบูรณาการของละครคลิปสั้นมาปรับใช้ให้เข้ากับภาคส่วนต่าง ๆ นอกเหนือวงการบันเทิง อาทิ การท่องเที่ยว การกีฬา สินค้าแบรนด์ มรดกทางวัฒนธรรม กฎหมาย วิทยาศาสตร์ ตลอดจนผลงานคลาสสิก ได้รับการพัฒนาให้มีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยอาศัยคอนเทนต์คุณภาพสูงเป็นแกนกลาง สร้างอารมณ์ความรู้สึกและการถ่ายทอดเรื่องราวที่โดดเด่น เชื่อมโยงช่องทางระหว่างโลกออนไลน์และโลกออฟไลน์เข้าด้วยกัน จนมีความพร้อมในการตอบโจทย์ทั้งคุณค่าทางสังคมและผลตอบแทนเชิงพาณิชย์ ช่วยเปลี่ยนยอดผู้ชมออนไลน์ให้กลายเป็นการบริโภคจริงในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
จากข้อมูลพบว่าช่วงระหว่างเดือนมกราคมถึงสิงหาคมในปีพ.ศ.2568 แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นได้ปล่อยชุดละครคลิปสั้น-ซีรีส์แนวตั้งที่มีแบรนด์ร่วมผลิตรวม 233 เรื่อง มีแบรนด์ใหม่จำนวน 87 แบรนด์ เข้าร่วมทดลองทำการตลาดผ่านละครคลิปสั้นเป็นครั้งแรก อีคอมเมิร์ซของอุตสาหกรรมละครคลิปสั้นได้ลํ้าหน้าอุตสาหกรรมอื่น ขึ้นสู่การเป็นผู้นำในด้านการลงทุน สะท้อนให้เห็นว่าแบรนด์ต่าง ๆ ล้วนได้รับผลลัพธ์ทางการตลาดที่เป็นรูปธรรม การลงทุนจากภาคธุรกิจโดยอาศัยละครคลิปสั้น เริ่มเปลี่ยนจากการทดลองระยะสั้นไปสู่การทำตลาดแบบลึกและต่อเนื่อง โดยมีการพัฒนาเนื้อหาและการโฆษณาผ่านละครคลิปสั้นรูปแบบใหม่ ๆ ออกมาอยู่เสมอ
ความเห็นสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองเซี่ยเหมิน: จากการเติบโตแบบก้าวกระโดดของตลาดอุตสาหกรรมละครคลิปสั้นในจีน ซึ่งมีผู้ชมกว่า 696 ล้านคน และมีมูลค่าตลาดมากกว่า 63.4 พันล้านหยวน (ประมาณ 2.89 แสนล้านบาท) อุตสาหกรรมนี้ไม่ได้เป็นเพียงเทรนด์เพื่อความบันเทิงอีกต่อไป แต่ได้กลายเป็นเครื่องมือเศรษฐกิจใหม่ที่หลายภาคส่วนใช้เพื่อสร้างรายได้และยกระดับมูลค่าอย่างเป็นระบบ สามารถดึงดูดผู้คนในทุกช่วงวัยได้อย่างรวดเร็ว ผู้ประกอบการไทยจึงสามารถนำบทเรียนจากจีนมาปรับใช้ เพื่อเปิดโอกาสทางธุรกิจใหม่ที่อาจสร้างปรากฏการณ์ใหม่ในโลกออนไลน์
อุตสาหกรรมความบันเทิงไทยถือเป็นจุดขายสำคัญที่มีชื่อเสียงระดับโลก โดยเฉพาะภาพยนตร์และซีรีส์ไทย ไม่ว่าจะเป็นแนวตลกคอมมาดี้ แนวสยองขวัญสิ่งลี้ลับ หรือแม้แต่ซีรีส์วาย ก็ล้วนแต่ที่เป็นที่นิยมอย่างมากในประเทศจีน และมักได้รับการพูดถึงอยู่เสมอในแพลตฟอร์มออนไลน์จากฐานแฟนคลับชาวจีน ผู้ประกอบการส่งออกไทยสามารถอาศัยรูปแบบของละครคลิปสั้นจีนในการนำเสนอความเป็นไทยลงในเนื้อหา สอดแทรกอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมไทยผ่านละครไปด้วยในตัว อาทิ การนำเสนอวัฒนธรรมท้องถิ่น อาหารไทย สถานที่ท่องเที่ยว ความเชื่อ ตลอดจนไลฟ์สไตล์แบบไทย ๆ เพื่อสร้างเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่แตกต่างจากละครคลิปสั้นในประเทศจีน
นอกจากนี้ ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมผลิตละครของไทยอาจพิจารณาผลิตละครสั้นหรือซีรีย์แนวตั้งที่มีเนื้อหาครอบคลุมกลุ่มตลาดในต่างประเทศรวมถึงประเทศจีนด้วย เพราะซีรีย์เหล่านี้สามารถขายสู่ตลาดต่างประเทศและแปลเป็นภาษาต่าง ๆ ได้
https://mp.weixin.qq.com/s/RgJEoW8y4wSb1Tmm05cD0A
https://baijiahao.baidu.com/s?id=1843934627732347854&wfr=spider&for=pc
http://www.cnsa.cn/
เรียบเรียงโดยสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองเซี่ยเหมิน
18 พฤศจิกายน 2568
อ่านข่าวฉบับเต็ม : ละครคลิปสั้น (微短剧)” อุตสาหกรรมซีรีส์แนวตั้งในโลกออนไลน์ยุคเจน Z
