รายงานตลาดอิสราเอลเชิงลึกสำหรับสินค้าสำคัญ

อิสราเอลประกาศสงครามกับกลุ่มฮามาส ตั้งแต่วันที่ 7 ตุลาคม 2566 จนถึงในขณะนี้ (15 ม.ค.67) ที่สงครามการสู้รบยังคงรุนแรงต่อไป รวมระยะเวลาผ่านไป 101 วัน มีผู้เสียชีวิต 1,200 คน ถูกจับเป็นตัวประกัน 136 คน และบาดเจ็บ 13,168 คน
รายงานตลาดอิสราเอลเชิงลึกสำหรับสินค้าสำคัญ ฉบับนี้ (เดือนตุลาคม 2566 – มีนาคม 2567) แบ่งออกเป็น 4 หัวข้อ ดังนี้
1. สถานการณ์การสู้รบล่าสุด
2. ผลกระทบจากสงครามต่อเศรษฐกิจอิสราเอล
3. ผลกระทบจากสงครามต่อการส่งออกสินค้าสำคัญของไทยมายังตลาดอิสราเอล
4. เป้าหมายการส่งออกจากไทย ในปี 2567

1. สถานการณ์การสู้รบล่าสุด
สื่อท้องถิ่นได้รายงานข่าวความรุนแรงในการสู้รบที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 14 -15 มกราคม 2567 โดยมีหัวข้อข่าว ดังนี้
 ผู้ก่อการร้ายใจกลางอิสราเอล บาดเจ็บอย่างน้อย 18 ราย รายงานเบื้องต้นว่าเกิดเหตุรถยนต์พุ่งชนนักเรียน
 หน่วยงานความมั่นคงภายใน Shin Bet ของอิสราเอล (Israel’s Shin Bet internal security agency) เปิดโปงความพยายามของอิหร่านในการบิดเบือนวาทกรรมเกี่ยวกับตัวประกันที่ถูกควบคุมตัวในฉนวนกาซา Shin Bet ได้ประกาศเมื่อวันจันทร์ (15 ม.ค.67) ถึงความพยายามในการจารกรรมและการก่อวินาศกรรมทางสังคมที่เพิ่มขึ้นโดยอิหร่าน โดยพยายามที่จะหว่านความไม่ลงรอยกันในหมู่สังคมอิสราเอลด้วยการจัดการกลุ่มโซเชียลมีเดียสำหรับครอบครัวของตัวประกันที่ถูกคุมขังในฉนวนกาซา นอกจากนี้ ปฏิบัติการที่ถูกขัดขวางยังมีภารกิจจารกรรมเพื่อถ่ายภาพบ้านของเจ้าหน้าที่ความมั่นคงอิสราเอล รวมถึงคนอื่นๆ ที่ต่อต้านอิหร่านอย่างตรงไปตรงมา ภารกิจลับของอิหร่านเหล่านี้เป็นส่วนเพิ่มเติมจากการประกาศรับสมัครงานแปลก ๆ หรือความพยายามอย่างดุเดือดเพื่อรับสมัครหรือดักจับผู้สมรู้ร่วมคิดในอิสราเอลก่อนหน้านี้
 🚨 เสียงไซเรนแจ้งเตือนจรวดดังขึ้นทางตอนเหนือของอิสราเอล ใกล้ชายแดนเลบานอน หลังผ่านไป 22 ชั่วโมงโดยไม่มีสัญญาณ
 🚨 เสียงไซเรนแจ้งเตือนจรวดดังขึ้นในชุมชนชายแดนฉนวนกาซา
 ขีปนาวุธฮูตียิงใส่เรือพิฆาตอเมริกันในทะเลแดงตอนใต้ถูกยิงตก – กองทัพสหรัฐฯ
 โฆษณาชวนเชื่อของกลุ่มฮามาส: กลุ่มฮามาสอ้างว่าตัวประกัน “จำนวนมาก” ที่ถูกจับในฉนวนกาซามีแนวโน้มจะถูกสังหารในการโจมตีของอิสราเอล
 โฆษก IDF: “ทุกนาทีของผู้ถูกลักพาตัวอยู่ในสภาพที่ยากลำบาก เป้าหมายของเราคือการพาพวกเขากลับบ้าน”
 IDF กล่าวว่าเกือบหนึ่งในสามของผู้ก่อการร้ายฮามาสในฉนวนกาซา (9,000 จาก 30,000 คน) ถูกกำจัดตั้งแต่วันที่ 7 ตุลาคม
 IDF โจมตีเป้าหมายของกลุ่มฮิซบอลเลาะห์ทางตอนเหนือของแม่น้ำลิตานี ลึกเข้าไปในดินแดนทางใต้ของเลบานอน
 รัฐมนตรีกระทรวงกลาโหม นาย Gallant ของอิสราเอล: “IDF กำลังต่อสู้กับสงครามที่ยุติธรรมที่สุดในประวัติศาสตร์ของเรา เป็นเวลา 100 วันแล้ว แต่เราจะไม่หยุดจนกว่าเราจะชนะ”
 🚨 เสียงไซเรนเตือนจรวดดังขึ้นใน Ashdod และชุมชนทางตอนใต้ของอิสราเอล
 นายกรัฐมนตรี นายเนทันยาฮู กล่าวในวันที่ 100 ของสงครามกับฮามาส : “เรากำลังทำทุกอย่างเพื่อให้ทุกคนกลับบ้าน ฉันขอย้ำว่า: ทุกคน โดยไม่มีข้อยกเว้น”
ที่มา : i24news
2. ผลกระทบจากสงครามต่อเศรษฐกิจอิสราเอล
สงครามในฉนวนกาซาจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจอิสราเอลและอิสราเอลจะสามารถควบคุมความเสียหายได้อย่างไร สงครามระหว่างอิสราเอลและฮามาสคาดว่าจะส่งผลกระทบด้านลบต่อเศรษฐกิจอิสราเอลอย่างมีนัยสำคัญ การประมาณการระบุต้นทุนโดยตรงของความขัดแย้ง (อาวุธยุทโธปกรณ์และการระดมกำลังสำรอง) และต้นทุนทางอ้อม (การอพยพประชากร การสร้างพื้นที่เนเกฟตะวันตกขึ้นใหม่ การหยุดชะงักของกระบวนการผลิต และความต้องการรวมที่ลดลง) อยู่ที่ประมาณ NIS 200 พันล้าน หากการคาดการณ์เหล่านี้ถูกต้อง อิสราเอลจะพบกับ GDP ลดลง 10 เปอร์เซ็นต์ในไตรมาสที่สี่ของปี 2023 และจะไม่มีการเติบโตของ GDP ต่อหัวในปี 2023 นี้ นอกจากนี้เพื่อลดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นต่อเศรษฐกิจในอนาคตให้เหลือน้อยที่สุด รัฐบาลจะต้องรับผิดชอบและลดงบประมาณที่มีไว้สำหรับบางภาคส่วน และโอนเงินทุนเหล่านั้นไปสู่การทำสงคราม รัฐอิสราเอลจะต้องไม่ทำซ้ำข้อผิดพลาดในการจัดการเศรษฐกิจหลังสงครามภายหลังสงครามยมคิปปูร์ (Yom Kippur War) ซึ่งนำไปสู่ “ทศวรรษที่หายไป” (lost decade) ในเชิงเศรษฐกิจที่ประเมินค่าไม่ได้ในการเสียเวลาไปช่วงหนึ่งที่ยาวนานนับเป็นสิบปีที่น่าจะใช้เวลานั้นในการพัฒนาเศรษฐกิจ
เป้าหมายหลักประการหนึ่งของการก่อการร้ายทั่วโลกคือการทำลายกิจวัตรประจำวันของประชากรและสร้างความเสียหายให้กับเศรษฐกิจของประเทศเป้าหมาย อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะมีการต่อสู้กับกลุ่มฮามาสในฉนวนกาซาหลายรอบนับตั้งแต่สมัยอินติฟาดาครั้งที่สอง แต่เหตุการณ์ด้านความปลอดภัยที่สำคัญก็ไม่ได้สร้างความเสียหายอย่างมีนัยสำคัญต่อเศรษฐกิจอิสราเอล สงครามในฉนวนกาซากำลังเปลี่ยนรูปแบบนี้ เมื่อพิจารณาจากความเข้มข้นของการสู้รบ การระดมกำลังจำนวนมหาศาล และสงครามที่ดำเนินมานานกว่า 12 สัปดาห์ ในขณะที่อิสราเอลกำลังยุ่งอยู่กับการต่อสู้ด้วยระดับความรุนแรงที่แตกต่างกันไปในหลายแนวรบ แนวรบทางเศรษฐกิจมีความกระตือรือร้นเป็นพิเศษในสองระดับ ประการแรกคือประเด็นค่าใช้จ่ายทางการทหารโดยตรง โดยหลักแล้วจะอยู่ในบริบทของการจัดหาอาวุธยุทโธปกรณ์และการระดมกำลังสำรอง ประเด็นที่สองคือต้นทุนทางอ้อมของสงคราม รวมถึงค่าใช้จ่ายในอนาคตในการสร้างชุมชนขึ้นใหม่ทางตะวันตกของเนเกฟ ซึ่งรวมต้นทุนในการอพยพพลเรือนออกจากพื้นที่นั้นและจากชุมชนที่อยู่ติดกับชายแดนเลบานอน นอกจากนี้ การบริโภคโดยทั่วไปจะลดลงอันเป็นผลมาจากพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปในช่วงสงคราม ซึ่งส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อภาคธุรกิจ

เพื่อวิเคราะห์แนวหน้าทางเศรษฐกิจ สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจสภาพเศรษฐกิจที่มีอยู่ก่อนสงครามจะปะทุขึ้นในวันที่ 7 ตุลาคม 2023 แม้ว่าเศรษฐกิจอิสราเอลจะหยุดชะงักอย่างมาก นับตั้งแต่รัฐบาลของนายกรัฐมนตรี นายเบนจามิน เนทันยาฮู ประกาศปฏิรูปยกเครื่องกระบวนการยุติธรรมที่เสนอในเดือนมกราคม พ.ศ. 2566 ดัชนีหลักที่ยืนยันถึงความแข็งแกร่งทางเศรษฐกิจมหภาคของประเทศที่กำหนดชี้ให้เห็นว่าเศรษฐกิจอิสราเอลมีการดำเนินงานค่อนข้างดีก่อนสงครามจะเริ่มขึ้น โดยในปี 2022 มีอัตราส่วนหนี้สินต่อ GDP ของประเทศ (debt-to-GDP ratio) ลดลงร้อยละ 7.1 คิดเป็นสัดส่วนเกือบร้อยละ 61 ซึ่งเป็นระดับเดียวกับก่อนการแพร่ระบาดใหญ่ของโควิด-19 อัตราการว่างงานเพียงร้อยละ 3.5 โดยมีอัตราเงินเฟ้ออยู่ที่ร้อยละ 3.8 ธนาคารแห่งอิสราเอลถือทุนสำรองเงินตราต่างประเทศเกินกว่า 200 พันล้านดอลลาร์ การลดลงอย่างมีนัยสำคัญของการลงทุนจากต่างประเทศในเทคโนโลยีขั้นสูงของอิสราเอลในช่วงสามไตรมาสแรกของปี 2023 ส่งผลให้เงินเชคเกลอ่อนค่าลงและอัตราแลกเปลี่ยน NIS 3.85 ต่อดอลลาร์สหรัฐ อย่างไรก็ตาม อัตราการเติบโตของเศรษฐกิจอิสราเอลที่คาดการณ์ไว้นั้นเป็นบวกเมื่อเทียบกับประเทศที่พัฒนาแล้วอื่นๆ อยู่ที่ประมาณ 3 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งแปลเป็นประมาณ 1 เปอร์เซ็นต์ในการเติบโตต่อหัว

แผนภาพที่ 1 แสดงผลตอบแทนการลงทุนในตลาดหุ้นเทลอาวีฟ
แม้จะมีจุดเริ่มต้นเชิงบวกนี้ สงครามในฉนวนกาซาแสดงให้เห็นถึงผลลัพธ์ที่น่าตกใจของเศรษฐกิจมหภาคที่จะสะท้อนต่อไปอีกหลายปีต่อจากนี้ ผลกระทบนี้คาดว่าจะดำเนินต่อไปแม้ว่า IDF จะต่อสู้กับสงครามที่มีความเข้มข้นรุนแรงสูงในแนวรบด้านเดียวเท่านั้น ด้วยเหตุผลดังต่อไปนี้
1. การใช้อาวุธยุทโปกรณ์เพื่อให้บรรลุเป้าหมายของสงคราม IDF จึงใช้อำนาจการยิงที่มากขึ้นกว่าเดิม ซึ่งต้องใช้อาวุธยุทโธปกรณ์จำนวนมหาศาล ความรุนแรงของความขัดแย้งยังหมายความว่าอิสราเอลใช้ขีปนาวุธสกัดกั้น Iron Dome มากกว่าที่เคยเป็นมา และเป็นครั้งแรกที่ใช้ระบบป้องกันขีปนาวุธ Arrow 3 เมื่อต้นเดือนธันวาคม 2023 ที่มีการยิงจรวดและขีปนาวุธประมาณ 11,000 ลูกใส่อิสราเอลจากแนวรบต่างๆ
2. การระดมทหารกองหนุนเกือบ 350,000 นาย เป็นการลดจำนวนแรงงานอิสราเอลลงประมาณ 7 เปอร์เซ็นต์ สิ่งนี้มีผลกระทบสองประการ คือ ไม่เพียงแต่จะเปลี่ยนทรัพยากรมนุษย์ที่ยากต่อการทดแทนจากธุรกิจและบริษัทเท่านั้น แต่รัฐยังต้องจ่ายเงินเดือนให้กับกองหนุนเหล่านี้ด้วย
3. การอพยพชาวอิสราเอล 125,000 คนออกจากบ้านหมายความว่ารัฐต้องอุดหนุนค่าที่อยู่อาศัยและค่าครองชีพสำหรับผู้อพยพ
4. ค่าชดเชยแก่ผู้ที่ทรัพย์สินได้รับความเสียหายจากการยิงจรวดใส่อิสราเอล
5. ความช่วยเหลือทางการเงินสำหรับคนงานและธุรกิจที่ได้รับผลกระทบจากสงคราม ตั้งแต่ผลประโยชน์การว่างงานไปจนถึงการชดเชยการสูญเสียรายได้เนื่องจากการสู้รบ
6. รายได้ของรัฐที่ลดลงทั้งเนื่องจากรายได้จากภาษีเงินได้ลดลงและเนื่องจากการหยุดการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ

แผนภาพที่ 2 ผลตอบแทนการลงทุนใน TA-125 อันดับ เทียบกับ S&P 500 และเทียบกับ NASDAQ 100
อย่างไรก็ตาม ผลกระทบที่ตามมาคือ ความตื่นตระหนกต่อระบบเศรษฐกิจมหภาคได้สะท้อนให้เห็นแล้วในการหยุดชะงักของอุปสงค์และอุปทานโดยรวม ในด้านอุปสงค์ มีการใช้จ่ายผ่านบัตรเครดิตลดลงทั่วประเทศ ในเมืองต่างๆ ที่ถูกอพยพ เช่น Kiryat Shmona และ Sderot มีการใช้จ่ายผ่านบัตรเครดิตลดลง 80 เปอร์เซ็นต์ในช่วงสัปดาห์แรกของเดือนพฤศจิกายน ในขณะที่เมืองต่างๆ เช่น Raanana และเทลอาวีฟ ลดลง 20 เปอร์เซ็นต์ ความแตกต่างยังเกิดขึ้นในภาคส่วนต่างๆ ที่ได้รับผลกระทบ ตัวอย่างเช่น ในช่วงสัปดาห์แรกของสงคราม การใช้จ่ายในร้านขายของชำและซูเปอร์มาร์เก็ตเพิ่มขึ้น 40 เปอร์เซ็นต์ ในขณะที่ในภาคความบันเทิงและสันทนาการแทบไม่มีกิจกรรมใดๆ เลยในช่วงเดือนตุลาคม ในด้านอุปทาน มีปัญหาในการผลิตสินค้าและการบริการต่างๆ เนื่องจากมีลูกจ้างจำนวนมากถูกเรียกให้ทำหน้าที่สำรองและมีแรงงานต่างด้าวจำนวนมากเดินทางออกนอกประเทศ นอกจากนี้ คนงานชาวปาเลสไตน์หลายพันคนจากเวสต์แบงก์ยังถูกปฏิเสธไม่ให้เข้าอิสราเอล ทั้งหมดนี้ได้สร้างปัญหาในการจัดหาสินค้าบางอย่าง ซึ่งเป็นปัญหาที่ทวีความรุนแรงขึ้นจากปัญหาการนำเข้า ส่วนหนึ่งเป็นเพราะการโจมตีโดยกองกำลังฮูตีในเยเมนต่อการจราจรทางทะเลในทะเลแดง
มีการประเมินว่าด้วยเหตุนี้ GDP จะลดลงร้อยละ 10 ในไตรมาสที่สี่ของปี 2566 และการเติบโตประจำปีนั้นจะลดลงเหลือประมาณร้อยละ 2 ในปี 2566 นี้ (ซึ่งจะแปลเป็นการเติบโตเป็นศูนย์ต่อหัว) ในทำนองเดียวกัน การเพิ่มขึ้นของรายจ่ายสาธารณะมีแนวโน้มที่จะนำไปสู่การขาดดุลมากกว่าร้อยละ 5 ในงบประมาณของรัฐ ซึ่งจะทำให้อัตราส่วนหนี้สินต่อผลิตภัณฑ์เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 64 ภายในสิ้นปี 2566 ดังนั้น ประมาณการเบื้องต้นสำหรับการสู้รบหนึ่งปีในระดับความรุนแรงที่กำลังดำเนินอยู่ในแนวรบต่างๆ ในปัจจุบัน โดย คำนึงถึง รายจ่ายด้านความปลอดภัย การสูญเสียรายได้ของรัฐ ค่าชดเชย และการฟื้นฟูใหม่ อยู่ที่ประมาณ 2 แสนล้านเชคเกล ความช่วยเหลือจากสหรัฐอเมริกา ครั้งเดียว จำนวน 14,000 ล้านดอลลาร์ จะช่วยให้อิสราเอลจัดการกับค่าใช้จ่ายที่สูงลิ่วของสงครามและค่าใช้จ่ายด้านความปลอดภัยที่จะเพิ่มพูนในปีต่อๆ ไป แต่จะครอบคลุมเพียงประมาณหนึ่งในสี่ของค่าใช้จ่ายทั้งหมดของสงคราม.

แผนภาพที่ 3 ค่าเงินเชคเกลอ่อนค่าลงเมื่อเทียบกับดอลลาร์สหรัฐฯและยูโรในช่วงระยะเวลาก่อนและหลังเกิดสงครามกับฮามาส
แม้ว่าตัวชี้วัดทางเศรษฐกิจจะดูไม่ดีนัก แต่การใช้บัตรเครดิตก็เพิ่มขึ้นนับตั้งแต่สัปดาห์ที่ 6 ของสงคราม และดัชนีหุ้นต่างๆ และอัตราแลกเปลี่ยนเงินดอลลาร์-เชคเกลก็ไม่ได้ลดลงอย่างรวดเร็วดังที่ระบุไว้ในสัปดาห์แรกของสงครามอีกต่อไป ดัชนีเทลอาวีฟ 125 ฟื้นคืนระดับเดียวกับวันก่อนเกิดสงคราม และอัตราแลกเปลี่ยนดอลลาร์-เชคเกล (US$ 1 = 3.60 เชคเกล) ปัจจุบันต่ำกว่าระดับในช่วงก่อนเกิดสงคราม ดูเหมือนว่าปัจจัยสองประการได้ป้องกันอันตรายที่มากขึ้นต่อการแลกเปลี่ยนของอิสราเอลและอัตราสกุลเงิน ประการแรกคือวุฒิภาวะที่แสดงโดยสาธารณชนชาวอิสราเอล จากที่หลายคนได้เรียนรู้บทเรียนแล้วในช่วงเดือนแรกของการระบาดใหญ่ของโควิด-19 มีการไถ่ถอนกองทุนรวมของอิสราเอลมากกว่าหนึ่งในสี่ และครั้งนี้ก็ไม่เร็วนักที่จะทำแบบเดียวกันแม้ว่าสถานการณ์จะรุนแรงก็ตาม ปัจจัยที่สองคือ การแทรกแซงครั้งใหญ่ของธนาคารแห่งอิสราเอลในตลาดเงินตราต่างประเทศ ซึ่งสร้างความรู้สึกไว้วางใจในสาธารณชน ผู้ว่าการธนาคารแห่งอิสราเอล ศาสตราจารย์ อามีร์ ยารอน ประกาศว่าธนาคารแห่งอิสราเอลจะจัดสรรเงิน 3 หมื่นล้านดอลลาร์เพื่อรักษาเสถียรภาพของสกุลเงินเชคเกลของอิสราเอล ในทางปฏิบัติ จนถึงขณะนี้มีการใช้เงินไปไม่ถึง 10 พันล้านดอลลาร์ แต่การที่ผู้ว่าการรัฐแสดงเจตนารมณ์ของธนาคารอย่างชัดเจนนั้นมีความสำคัญอย่างมาก ในทำนองเดียวกัน ค่า CDS ของอิสราเอล (credit default swap การแลกเปลี่ยนเครดิตเริ่มต้น ซึ่งเป็นกรมธรรม์ประกันภัยประเภทหนึ่งต่อการล้มละลาย) ลดลงจาก 143 จุดในช่วงเริ่มต้นของสงคราม เหลือ 110 จุด ซึ่งบ่งบอกถึงระดับของความพอประมาณที่สัมพันธ์กัน
หลังจากสงครามผ่านไปนานกว่าสองเดือน อาจกล่าวได้ว่าเศรษฐกิจของอิสราเอลได้พิสูจน์ความยืดหยุ่นอีกครั้งเมื่อเผชิญกับความท้าทายครั้งใหญ่ การระบาดใหญ่ของโควิด-19 ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในเศรษฐกิจมหภาคทั่วโลก ส่งผลให้เศรษฐกิจอิสราเอลมีความเข้มแข็งมากกว่าประเทศอื่นๆ ที่ต้องผ่านวิกฤตนี้เช่นกัน วิกฤตในประเทศจากการยกเครื่องกระบวนการยุติธรรมส่งผลเสียต่อการลงทุนในอิสราเอล แต่แม้จะผ่านไป 10 เดือนหลังจากวิกฤตทั่วประเทศนั้น เศรษฐกิจอิสราเอลก็ยังทำงานได้ดี จนถึงขณะนี้ ดูเหมือนว่าเศรษฐกิจอิสราเอลสามารถกลับมายืนหยัดได้อย่างมั่นคงอีกครั้งเมื่อเผชิญกับความท้าทายที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน อย่างไรก็ตาม ไม่มีการรับประกันว่ากรณีนี้จะยังคงอยู่ ในทางตรงกันข้าม เป็นไปได้ว่าเศรษฐกิจอิสราเอลจะไม่เผชิญกับความท้าทายในปี 2024

แผนภาพที่ 4 จำนวนผู้ขอรับสวัสดิการของรัฐ ตั้งแต่ 8 ต.ค. 2023 ที่สงครามเริ่มต้น มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น พนักงาน 46,000 คน ถูกให้ออกจากงานหรือถูกพักงาน และมีแรงงานจำนวนประมาณ 760,000 คน (18% ของจำนวนแรงงานทั้งหมด) ไม่สามารถทำงานได้เนื่องจากภาวะสงครามหรือต้องไปเห็นทหารกองหนุนหรือเป็นพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวที่ลูกยังไม่เข้าโรงเรียน
งบประมาณของรัฐอิสราเอล ปี 2023 ซึ่งมีการถกเถียงกันในรัฐสภาอยู่ที่ 510 พันล้านเชคเกล เพิ่มขึ้น 30 พันล้านเชคเกลจากงบประมาณก่อนหน้า การเพิ่มขึ้นนี้จัดสรรไว้สำหรับการรณรงค์ทางทหาร และรวมถึงการจ่ายเงินสำหรับกองหนุนและค่าใช้จ่ายพลเรือนอื่นๆ ในช่วงสงคราม รวมถึงที่อยู่อาศัยสำหรับผู้ที่ถูกบังคับให้อพยพ ไม่มีข้อโต้แย้งเกี่ยวกับความจำเป็นในการเพิ่มค่าใช้จ่าย เนื่องจากนอกเหนือจากค่าใช้จ่ายตามปกติในช่วงสงคราม รัฐจะต้องให้ค่าชดเชยที่เพียงพอแก่ทุกคนที่ได้รับผลกระทบจากสงคราม นี่เป็นองค์ประกอบสำคัญในความยืดหยุ่นทางสังคมของอิสราเอล ตามที่กล่าวไว้ เป็นที่ชัดเจนว่าเงินทุนหลักสำหรับการใช้จ่ายของรัฐบาลจำนวนมหาศาลจะมาจากหนี้ของประเทศที่เพิ่มขึ้น ซึ่งจะเพิ่มการขาดดุลในปีต่อๆ ไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อคำนึงถึงดอกเบี้ยในระดับสูงที่อิสราเอลจะต้องจ่ายตามอัตราดอกเบี้ยในปัจจุบัน นอกจากนี้ รัฐบาลไม่เต็มใจที่จะทำการตัดสินใจที่ยากลำบาก ซึ่งอาจรวมถึงการลดการจัดสรรงบประมาณให้กับภาคส่วนต่างๆ ของประชากรอิสราเอล และกระทรวงที่ใช้จ่ายเงินงบประมาณจำนวนมาก แทนที่จะส่งเงินทุนเหล่านั้นไปสู่ความพยายามในการทำสงคราม การจัดสรรเงินทุนใหม่ไม่สามารถครอบคลุมเงินทั้งหมดที่จำเป็นได้ แต่ความรับผิดชอบทางการคลังที่แสดงโดยมาตรการที่จำเป็นเหล่านี้มีความสำคัญต่ออิสราเอลด้วยเหตุผลภายในประเทศ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับชาวต่างชาติที่เป็นหน่วยงานจัดอันดับเครดิต

ในปัจจุบัน เมื่อพิจารณาจากหน่วยงานจัดอันดับความน่าเชื่อถือที่ใหญ่ที่สุดสามแห่ง ได้แก่ Moody’s, Fitch และ Standard & Poor’s ได้วางอันดับความน่าเชื่อถือของอิสราเอลไว้ที่ระดับลบแล้ว รัฐบาลจะต้องแสดงความรับผิดชอบทางการคลัง หากหน่วยงานเหล่านี้ไม่เห็นว่าอิสราเอลออกมาตรการลดหย่อนอย่างมีนัยสำคัญตามสถานการณ์ และแทนที่จะดำเนินการจัดสรรอย่างไม่สมเหตุสมผลโดยคำนึงถึง “ธุรกิจตามปกติ” โดยให้ความสำคัญกับการพิจารณาของแนวร่วมมากกว่าผลประโยชน์ของชาติ หน่วยงานเหล่านี้จะปรับลดอันดับเครดิตของประเทศ การจัดอันดับนี้อาจทำให้มีผลกระทบต่อเศรษฐกิจอิสราเอล และยังส่งผลเสียต่อความพยายามในการทำสงครามอีกด้วย ประชาชนชาวอิสราเอลรู้สึกว่าความเสี่ยงต่อเงินที่อยู่ในกระเป๋าของตัวเองอาจนำไปสู่การลดการสนับสนุนจากสาธารณชนในการทำสงคราม ยิ่งไปกว่านั้น เช่นเดียวกับที่เกิดขึ้นในช่วงอินติฟาดาครั้งที่สอง (the second intifada ในปี 2000-2005) ความพยายามในการทำสงครามจำเป็นต้องมีการตัดสินใจที่ยากลำบากและการตัดทอนความเจ็บปวด ซึ่งนายเบนจามิน เนทันยาฮูต้องรับผิดชอบเมื่อตอนที่เขาเป็นรัฐมนตรีกระทรวงการคลัง เศรษฐกิจของอิสราเอลและความพยายามในการทำสงครามจะได้รับประโยชน์หากเกิดขึ้นในวันนี้ แทนที่จะรอจนถึงปีหน้าซึ่งราคาที่ต้องจ่ายจะสูงขึ้นไปอีก
เมื่อพิจารณาเศรษฐกิจของอิสราเอลจากมุมมองที่กว้างขึ้นและมองในระยะยาว ซึ่งเป็นผลโดยตรงและโดยทันทีของสงครามในปัจจุบัน เราน่าจะเห็นการผสมผสานระหว่างสภาพแวดล้อมด้านความปลอดภัยที่ ท้าทาย การใช้จ่ายด้านการป้องกันที่สูงขึ้น ผลกระทบด้านลบต่อการบริโภคส่วนบุคคล และ การลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศลดลง สิ่งเหล่านี้ทั้งหมดอาจเป็นลางสังหรณ์ของ “ทศวรรษที่สูญหาย” อีกประการหนึ่งสำหรับเศรษฐกิจอิสราเอล ดังที่เกิดขึ้นภายหลังสงคราม Yom Kippur จนกระทั่งมีการดำเนินการตามแผนรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในปี 1985 เพื่อหลีกเลี่ยงสถานการณ์เชิงลบนี้และเพื่อลดความเสียหายต่อเศรษฐกิจอิสราเอลในอนาคต รัฐบาลต้องแสดงความรับผิดชอบอย่างสูงสุดโดยเร็วที่สุด กล่าวอีกนัยหนึ่ง ในระดับยุทธศาสตร์ รัฐอิสราเอลรู้สึกตื่นตระหนกกับเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดในเช้าวันที่ 7 ตุลาคม 22023 เช่นเดียวกับที่ประหลาดใจเมื่อครึ่งศตวรรษก่อนหน้านี้ในเรื่องสงคราม Yom Kippur ในปี 1973 ในด้านเศรษฐกิจที่รัฐบาลอิสราเอลต้องมีมาตรการทางเศรษฐกิจที่ถูกต้องในขณะนี้เพื่อที่จะสามารถป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำอีกในระยะเวลายุคหลังสงคราม
ที่มา : INSS Insight, www.inss.org.il
3. ผลกระทบจากสงครามต่อการส่งออกสินค้าสำคัญของไทยมายังตลาดอิสราเอล
สินค้าส่งออกสำคัญจากไทย 5 อันดับแรก ได้แก่ รถยนต์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ อัญมณีและเครื่องประดับ อาหารทะเลกระป๋องและแปรรูป ข้าว สำหรับอันดับที่ 5 มีการสลับกันเปลี่ยนแปลงรายการสินค้า เช่น ไม้และผลิตภัณฑ์ไม้ เม็ดพลาสติก แผงวงจรไฟฟ้า เป็นต้น

ข้อมูลสถิติการส่งออกจากไทยมายังอิสราเอล ในปี 2566 (มค.-พย.) มีมูลค่าส่งออก รวมทั้งสิ้น 24,778 ล้านบาท ลดลง 5.17% เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปี 2565 สินค้าส่งออกสำคัญของไทยที่มีมูลค่าการส่งออกลดลง เช่น รถยนต์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ ลดลง 31.17% อาหารทะเลกระป๋องและแปรรูป ลดลง 9.70% เครื่องจักรกล ลดลง 11.41% ผลิตภัณฑ์ยาง ลดลง 14.78% ตู้เย็น ตู้แช่แข็งและส่วนประกอบ ลดลง 39.48% เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม ยังมีรายการสินค้าสำคัญของไทยที่ส่งออกมายังอิสราเอลมีมูลค่าการส่งออกเพิ่มขึ้น ในปี 2566 (มค.-พย.) เช่น อัญมณีและเครื่องประดับ เพิ่มขึ้น 4.20% ข้าว เพิ่มขึ้น 30.50% ไม้และผลิตภัณฑ์ไม้ เพิ่มขึ้น 53.02% เม็ดพลาสติก เพิ่มขึ้น 32.67% แผงวงจรไฟฟ้า เพิ่มขึ้น 49.71% และเครื่องดื่ม เพิ่มขึ้น 31.31% เป็นต้น จึงมีข้อสังเกตได้ว่ารายการสินค้าที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน เช่น ข้าว เครื่องดื่ม มีมูลค่าการนำเข้าเพิ่มมากขึ้นในช่วงภาวะสงคราม ในขณะที่สินค้าที่จำเป็นน้อยกว่า เช่น รถยนต์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ มีมูลค่าการนำเข้าลดน้อยลงอย่างมาก แต่ถ้าหากสงครามยุติลงได้ช่วงระยะเวลาหนึ่งอาจเป็นสามเดือนผ่านไปที่เศรษฐกิจเริ่มฟื้นตัวกลับสู่ภาวะปกติก็น่าจะมีการนำเข้าสินค้ารถยนต์อุปกรณ์และส่วนประกอบเพิ่มมากขึ้น รวมทั้งอัญมณีและเครื่องประดับ
4. เป้าหมายการส่งออกจากไทย ในปี 2567
ประชาชนชาวอิสราเอลเริ่มออกมาประท้วงรัฐบาลให้เร่งดำเนินการช่วยเหลือตัวประกันให้กลับมาอย่างปลอดภัย แม้ว่ารัฐบาลได้กล่าวยืนยันว่าจะพยายามช่วยเหลือตัวประกันเป็นการเร่งด่วน แต่ก็จะยังไม่ยุติสงครามจนกว่าอิสราเอลจะชนะสงครามซึ่งการชนะสงครามนี้จะทำให้มั่นใจว่าปัญหาความรุนแรงเช่นในวันที่ 7 ตุลาคม 2566 จะไม่เกิดซ้ำรอยขึ้นอีก นอกจากนี้ ตอนนี้ยังเกิดปัญหาที่กลุ่มฮูติโจมตีเรือสินค้าในทะเลแดงและฮุติจะไม่หยุดการยิงโจมตีเรือสินค้าจนกว่าอิสราเอลจะยุติการโจมตีฉนวนกาซา ดังนั้น ทำให้สงครามครั้งนี้เกี่ยวข้องกับประเทศพันธมิตรของอิสราเอล เช่น สหรัฐฯ และประเทศในยุโรป กับกลุ่มประเทศที่หนุนหลังกลุ่มฮามาสและฮูติ ภาวะสงครามที่ยืดเยื้อรุนแรงนานกว่า 3 เดือนแล้วและยังไม่ชัดเจนว่าจะยุติได้เมื่อใด อย่างไรก็ตาม เศรษฐกิจประเทศอิสราเอลย่อมได้รับผลกระทบอย่างมากจากการสู้รบในสงครามครั้งนี้ ซึ่งส่งผลต่อมูลค่าการค้ากับต่างประเทศทุกประเทศรวมทั้งการค้ากับประเทศไทย
ในปี 2566 (มค.-พย.) อิสราเอลเป็นตลาดส่งออกสำคัญของไทย อันดับที่ 39 มูลค่าการส่งออก 24,778 ล้านบาท ลดลง 5.17% เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปี 2565
สำหรับในปี 2565 ไทยส่งออกไปยังอิสราเอลมีมูลค่ารวม 29,727 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 14% เมื่อเทียบกับ ปี 2564 และในปี 2564 เพิ่มขึ้นถึง 41.42% เมื่อเทียบกับปี 2563 ดังนั้นจะเห็นได้ว่าในภาวะปกติที่ไม่ใช่ในภาวะสงครามนั้น อิสราเอลมีเศรษฐกิจเข้มแข็งมีการนำเข้าสินค้าจากไทยเพิ่มขึ้นสองปีติดต่อกัน แต่ในภาวะสงครามที่ยืดเยื้อ มูลค่าการส่งออกโดยรวมจากไทยมายังอิสราเอล ในปี 2567 น่าจะลดลงเพียงประมาณ 2% เมื่อเทียบกับปี 2566 เนื่องจากคาดว่าในช่วงปลายปี 2567 ที่สงครามน่าจะยุติ อิสราเอลจะสามารถฟื้นฟูเศรษกิจได้รวดเร็วและมีมูลค่าการค้ากับต่างประเทศเพิ่มขึ้นได้อย่างต่อเนื่องต่อไป
————————————————————————————
สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงเทลอาวีฟ
16 มกราคม 2567

อ่านข่าวฉบับเต็ม : รายงานตลาดอิสราเอลเชิงลึกสำหรับสินค้าสำคัญ