นาย Aleksey Chekunkov รัฐมนตรีกระทรวงการพัฒนาตะวันออกไกลและอาร์กติกของรัสเซียกล่าวว่า แม้ปัจจุบันรัสเซียจะถูกคว่ำบาตรซึ่งทำให้ได้รับผลกระทบต่อโครงการต่อเรือ แต่เส้นทางทะเลเหนือ (Northern Sea Route) ในเขตเศรษฐกิจอาร์กติกของรัสเซียก็มีการพัฒนาที่เพิ่มขึ้นอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน โดยการขนส่งผ่านเส้นทางทะเลเหนือสูงขึ้นเป็น 34 ล้านตันต่อปีในปี 2565 ซึ่งเพิ่มขึ้นแปดเท่านับตั้งแต่ปี 2558 และคาดการณ์ว่า การริเริ่มด้านโครงสร้างพื้นฐานสำหรับเส้นทางทะเลเหนือที่กำลังดำเนินอยู่จะผลักดันการขนส่งให้เกิน 80 ล้านตันได้ในปี 2567 นอกจากนี้ นาย Aleksey Chekunkov ยังได้กล่าวด้วยว่า ปัจจุบันเส้นทางทะเลเหนือได้กลายเป็นเส้นทางเดินเรือระหว่างประเทศเต็มรูปแบบ ซึ่งถือได้ว่าเป็นเส้นทางขนส่งระดับโลก โดยประเทศส่วนใหญ่ที่ได้รับก๊าซธรรมชาติเหลวจากรัสเซียก็อาศัยเส้นทางขนส่งนี้ ทั้งนี้ ความหนาแน่นของการขนส่งสำหรับเส้นทางนี้น่าจะเพิ่มขึ้นหลายเท่าในอีกเจ็ดปีข้างหน้าด้วย
นาย Aleksey Chekunkov ได้เน้นย้ำว่า การพัฒนาเส้นทางทะเลเหนือดังกล่าวไม่ควรถือเป็นการตอบโต้ของรัสเซียต่อการคว่ำบาตรของชาติตะวันตก แต่เป็นเส้นทางระดับโลกสำหรับการขนส่งสินค้าโดยโรงงานผลิตของเหลวลอยน้ำ (floating liquefaction plant) ตามโครงการ Arctic LNG 2 จะผลิตก๊าซ LNG ได้ 10 ล้านตันต่อปี ทั้งนี้ ในการขนส่งก๊าซ LNG (ผ่านน้ำแข็ง) รัสเซียจำเป็นต้องมีเส้นทางทะเลเหนือนี้ โดยต้องจัดให้มีเรือบรรทุก LNG Ice-class ท่าเรือ ระบบนำทาง และระบบควบคุม ประกอบกับโครงการ Vostok Oil ที่กำลังเปิดตัว โครงการผลิตถ่านหินและแร่ซึ่งคงขยายตัวต่อไป กิจการทั้งหมดเหล่านี้ จะผลิตก๊าซ LNG ได้ 100 ล้านตันภายในปี 2569 และ 200 ล้านตันต่อปีภายในปี 2573-2574
แม้ว่าการคว่ำบาตรของชาติตะวันตกถือเป็นความท้าทายสำหรับการสร้างเรือที่ใช้งานในเส้นทางทะเลเหนือดังกล่าว แต่อย่างไรก็ดี รัสเซียก็สามารถจัดการหาอุปกรณ์และเทคโนโลยีส่วนใหญ่ทดแทนจากที่เคยนำเข้าจากชาติตะวันตก ด้วยอุปกรณ์และเทคโนโลยีทางเลือกภายในประเทศ โดยรัสเซียกำลังเอาชนะความท้าทายนี้ ซึ่งในเดือนเมษายนที่ผ่านมา รัสเซียได้นำข้อกำหนดเพิ่มเติมมาใช้ในแผนการพัฒนาเส้นทางทะเลเหนือ ซึ่งเน้นให้มีการสร้างเทคโนโลยีภายในประเทศสำหรับอุปกรณ์บนเรือ โดยคาดว่า ได้มีการลงทุนด้านงบประมาณจำนวน 187 ล้านเหรียญสหรัฐ เพื่อทดแทนการนำเข้าเทคโนโลยีเหล่านี้ และในส่วนของตัวตัดน้ำแข็ง (icebreakers) การผลิตเกือบ 100% ได้รับการจัดทำภายในประเทศแล้ว
นอกจากนี้ มีข้อสังเกตว่า รัสเซียได้รับข้อเสนอหลายฉบับจากหุ้นส่วนต่างประเทศในการเข้าร่วมโครงการต่อเรือ โดยเฉพาะจากอินเดีย โดยรัสเซียวางแผนที่จะสร้างเรือผ่านน้ำแข็ง (Ice-class ships) มากกว่า 100 ลำ ภายในปี 2573 ซึ่งต้องมีการลงทุนเพิ่มเติม ทั้งนี้ อินเดียในฐานะมหาอำนาจทางทะเล และการต่อเรือที่สำคัญเช่นเดียวกับรัสเซีย มีความสนใจอย่างยิ่งที่จะร่วมมือกับรัสเซียในการใช้เส้นทางทะเลเหนือเป็นช่องทางการขนส่งทางเลือก ในการฝึกฝนทักษะการเดินเรือในอาร์กติก และในการเข้าร่วมในโครงการต่อเรือร่วมกัน โดยไม่จำกัดเพียงแต่เรือบรรทุกสินค้าเท่านั้น แต่ยังรวมถึงเรือตัดน้ำแข็งที่ไม่ใช่นิวเคลียร์ด้วย
การพัฒนาเส้นทางทะเลเหนืออาร์กติกของรัสเซียสะท้อนให้เห็นถึงมุมมองของรัสเซียที่ให้ความสำคัญกับการพัฒนาเส้นทางขนส่งใหม่ๆ โดยเส้นทางขนส่งทางทะเลเหนือนับเป็นอีกหนึ่งเส้นทางที่จะเป็นประโยชน์ต่อการเชื่อมต่อการค้าและการขนส่งระหว่างโลกตะวันตกและโลกตะวันออกได้ ซึ่งเป็นที่น่าจับตามองว่า ในอนาคตประเทศในภูมิภาคเอเชียรวมถึงไทยจะสามารถใช้ประโยชน์จากเส้นทางทะเลเหนือในการขนส่งสินค้าได้มากน้อยเพียงไร ตลอดทั้งคุ้มค่าหรือไม่ อย่างไร
ที่มา:
Arctic Northern Sea Route Freight Expected To Achieve 80 Million Tons In 2024 (https://www.russia-briefing.com/news/arctic-northern-sea-route-freight-expected-to-achieve-80-million-tons-in-2024.html
กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (สค.)