เมื่อวันที่ 16-17 ตุลาคม 2566 หน่วยงานบริหารจัดการคลองสุเอซ (Suez Canel Authority: SCA) ได้ออกประกาศขึ้นค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซ (transit dues) อีกร้อยละ 5-15 โดยจะมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 15 มกราคม 2567 เป็นต้นไป
การขึ้นค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซครั้งนี้ครอบคลุมเรือจำนวน 13 ประเภท แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่
- กลุ่มที่จะขึ้นค่าธรรมเนียมร้อยละ 15 ได้แก่ (1) เรือบรรทุกน้ำมันดิบ (2) เรือบรรทุกผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม (3) เรือบรรทุกก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG) (4) เรือบรรทุกก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) (5) เรือบรรทุกสารเคมีและของเหลวอื่นๆ (6) เรือขนส่งสินค้า (containerships) (7) เรือบรรทุกยานพาหนะ (vehicles carriers) (8) เรือบรรทุกผู้โดยสาร (cruise ships) และ (9) เรือลอยน้ำพิเศษ (special floating units) เช่น เรือยอร์ช เรือประมง เรือทหารต่างประเทศ เรือวิจัย
- กลุ่มที่จะขึ้นค่าธรรมเนียมร้อยละ 5 ได้แก่ (1) เรือสินค้าเทกองแห้ง (dry bulk vessels) (2) เรือบรรทุกสินค้าทั่วไป เรืออเนกประสงค์ เรือบรรทุกหนัก (3) เรือ ro-ro (roll-on/roll-off) และ (4) เรืออื่นๆ
ทั้งนี้ SCA จะยังไม่ขึ้นค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซตามข้อ 1.1 ระหว่างวันที่ 15 มกราคม – 30 มิถุนายน 2567 สำหรับเรือขนส่งสินค้าที่มาจากยุโรปเหนือ-ตะวันตก (จากท่า Algeciras) เพื่อตรงไปยังท่าเรือในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และตะวันออกไกล ซึ่ง SCA จะพิจารณาเป็นกรณี โดยจะต้องยื่นคำร้องผ่าน shipping agency และห้ามแวะจอดที่ท่าเรือใดระหว่างการเดินทางด้วยวัตถุประสงค์ทางการค้า หากจะแวะจอดด้วยวัตถุประสงค์ที่ไม่ใช่การค้าจะต้องแจ้งรายละเอียดของการแวะจอดล่วงหน้าด้วย
ข้อเสนอแนะ/ข้อคิดเห็น
1) การขึ้นค่าธรรมเนียมดังกล่าวมีขอบเขตกว้างครอบคลุมเรือเกือบทุกประเภทที่ผ่านคลองสุเอซ โดยเฉพาะเรือขนส่งสินค้า ซึ่งจะส่งผลกระทบโดยตรงและทันทีหลังการมีผลใช้บังคับในวันที่ 15 มกราคม 2567 โดยเฉพาะผลกระทบต่อต้นทุนค่าขนส่งสินค้าที่ผ่านคลองสุเอซ
2) ข้อยกเว้นที่กำหนดไว้เป็นการพิจารณาให้สิทธิเป็นรายกรณี มีเงื่อนไขที่เข้มงวด มีระยะเวลาจำกัดเพียง 5.5 เดือน และมีขอบเขตแคบ คือ เฉพาะการเดินเรือที่มุ่งหน้าไปสู่เอเชียตะวันออกเฉียงเพียงทิศทางเดียว ทำให้เรือขนส่งสินค้าจากไทยมายังภูมิภาคนี้ไม่เข้าข่ายใช้ประโยชน์จากข้อยกเว้นดังกล่าวได้
3) ในปีนี้ SCA ได้ขึ้นค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซไปแล้ว 2 ครั้ง ในเดือนมกราคม 2566 ที่ร้อยละ 10-15 กับเรือทุกประเภท และในเดือนเมษายน 2566 ที่ร้อยละ 15-25 กับเรือบรรทุกน้ำมันและเรือบรรทุกผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม โดยให้เหตุผลว่า ภาวะเงินเฟ้อสูงขึ้นทั่วโลกได้ทำให้ค่าใช้จ่ายในการปฏิบัติการ การซ่อมบำรุง และการให้บริการสูงขึ้น โดยก่อนหน้านี้ในปี 2565 SCA ได้ขึ้นค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซด้วยเช่นกัน ที่ร้อยละ 10
4) คลองสุเอซมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อโลกและอียิปต์ โดยร้อยละ 12 ของการค้าโลก และร้อยละ 7 ของการขนส่งน้ำมันโลก ใช้คลองสุเอซเป็นทางผ่าน อีกทั้งคลองสุเอซยังเป็นแหล่งรายได้สำคัญของอียิปต์ ควบคู่กับการท่องเที่ยวและรายได้ของแรงงานอียิปต์ที่ทำงานในต่างประเทศ โดยในปี 2565 อียิปต์เก็บค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซได้จำนวน 9.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 34.7 จากปีก่อนหน้า และในปีนี้ คาดการณ์ว่าจะเก็บค่าธรรมเนียมได้เพิ่มขึ้นเป็น 10.3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
5) มีความเป็นไปได้ที่อียิปต์จะขึ้นค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซอีกในอนาคต เมื่อพิจารณาจากแนวโน้มในช่วงปี 2565-2566 ที่ผ่านมา โดยมีการวิเคราะห์ว่า แม้ว่าค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซจะสูงขึ้นแต่ยังไม่ถึงจุดที่สายเรือจะไม่เดินทางผ่านคลองสุเอซนี้ เนื่องจากคลองสุเอซยังคงเป็นเส้นทางเดินเรือที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการขนส่งได้ดีที่สุด คือ ลดระยะทางและเวลาในการขนส่ง ลดการใช้น้ำมันเชื้อเพลิง และสามารถทำรอบเดินเรือได้มากขึ้น อย่างไรก็ดี ค่าธรรมเนียมผ่านคลองสุเอซที่เพิ่มขึ้นจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อภาวะเงินเฟ้อทั่วโลกอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
____________________________________
ที่มา : กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (สค.)