เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคมที่ผ่านมา รัฐบาลจีนได้ประกาศว่า ตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม 2566 เป็นต้นไป การส่งออกแร่ Gallium และ Germanium ซึ่งถือเป็นวัตถุดิบสำคัญสำหรับการผลิตวัตถุดิบต้นน้ำในอุตสาหกรรมเซมิคอนดัคเตอร์ จะต้องได้รับอนุญาตจากกระทรวงพาณิชย์จีนก่อนการส่งออก โดยกระทรวงเศรษฐกิจไต้หวันได้ประเมินผลกระทบในเบื้องต้นว่า แม้ไต้หวันไม่ได้รับความเสียหายในทันที แต่จะได้รับผลกระทบในระดับที่ 2 อย่างแน่นอน จากการขาดแคลนหรือการขึ้นราคาของวัตถุดิบต้นน้ำที่ไต้หวันต้องนำเข้าจากสหรัฐฯ และญี่ปุ่น ซึ่งจำเป็นต้องใช้แร่ธาตุดังกล่าว โดยเฉพาะอุตสาหกรรมเซมิคอนดัคเตอร์ที่ไม่สามารถหาวัตถุดิบทดแทนได้ จะได้รับผลกระทบเป็นอย่างมาก
โดยนางหวังเหม่ยฮัว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจไต้หวัน ชี้ว่า การผลิตและส่งออกแร่หายากของจีนมีสัดส่วนที่สูงมากในตลาดโลก โดยแร่ธาตุดังกล่าวเป็นวัตถุดิบในขั้นปฐมที่จะต้องส่งไปสหรัฐฯ หรือญี่ปุ่น เพื่อทำให้มีความบริสุทธิ์มากขึ้น ก่อนจะส่งมาเข้าสู่กระบวนการผลิตเซมิคอนดัคเตอร์ในไต้หวัน ซึ่งในระยะสั้น มาตรการควบคุมการส่งออกของจีนในครั้งนี้ จะยังไม่ส่งผลกระทบต่อไต้หวัน แต่ในระยะยาวแล้ว ยังคงต้องพิจารณาผลกระทบที่เกิดขึ้นกับตลาดอีกครั้งหนึ่ง
สำหรับอุตสาหกรรมของไต้หวันที่จะได้รับผลกระทบจากมาตรการในครั้งนี้ กรมอุตสาหกรรมไต้หวันชี้ว่า จะเป็นในกลุ่มเซมิคอนดัคเตอร์ ไฟเบอร์ออพติค จอ LED เครื่องมือกลทางการแพทย์ และแบตเตอร์รี่สำหรับโซลาเซลส์ โดยอุตสาหกรรมเซมิคอนดัคเตอร์ซึ่งต้องการความละเอียดแม่นยำสูง ยังไม่มีวัตถุดิบอื่นที่สามารถนำมาทดแทนได้ จึงทำให้ได้รับผลกระทบค่อนข้างมาก ในขณะที่อุตสาหกรรมอื่นๆ สามารถหาวัตถุดิบทดแทนได้ จึงคาดว่าไม่มีผลกระทบมากนัก แม้สหรัฐฯ จะมีแร่ธาตุหายากเช่นเดียวกัน แต่ปริมาณที่ขุดได้จะน้อยกว่าจีน และต้นทุนในการขุดจะสูงกว่าการนำเข้าจากจีนมาก ทำให้อาจเกิดความผันผวนของราคาวัตถุดิบในตลาดได้ง่าย ซึ่งผู้ผลิตแร่ Germanium รายหนึ่งของจีนก็ชี้ว่า หลังจากมีการประกาศมาตรการดังกล่าว ก็มีผู้นำเข้าจากญี่ปุ่น ยุโรปและสหรัฐฯ ติดต่อสอบถามราคามาอย่างเร่งด่วน เพื่อเตรียมสั่งซื้อและส่งออกสินค้าก่อนประกาศดังกล่าวมีผลบังคับใช้ ทำให้ราคาสินค้าขยับตัวเพิ่มสูงขึ้นแล้ว โดยราคาขายของ Germanium เมื่อวันที่ 4 กรกฎาคมที่ผ่านมามีการปรับตัวสูงขึ้น 2% มาอยู่ที่ 1,380 เหรียญสหรัฐฯ ต่อ กก. ในขณะที่ราคาส่งออกปรับเพิ่มถึง 7% มาอยู่ที่ 1,500 เหรียญสหรัฐฯ ต่อ กก.
ในปี 2565 ตลาดส่งออกแร่ Gallium ที่สำคัญของจีน ได้แก่ ญี่ปุ่น เยอรมนีและเนเธอร์แลนด์ ส่วนตลาดส่งออกแร่ Germaniumที่สำคัญของจีน คือ ญี่ปุ่น ฝรั่งเศส เยอรมนี และสหรัฐฯ โดยรายการสินค้าแร่หายากที่ถูกครอบคลุมจากมาตรการควบคุมการส่งออกของจีนในครั้งนี้ ได้แก่โลหะและสารประกอบจาก Gallium จำนวน 8 ชนิด คือ Gallium Metal, Gallium Nitride, Gallium Oxide, Gallium Phosphide, Gallium Arsenide, Indium Gallium Arsenide, Gallium Antimonide รวมถึงโลหะและสารประกอบจาก Germanium จำนวน 6 ชนิด คือ Germanium metal, Zone melting germanium ingot, Phosphorus germanium zinc, Germanium dioxide, Germanium tetrachloride และสารประกอบอื่นๆ จาก Germanium
ที่มา: Commercial Times / Economic Daily News (July 5, 2023)
ข้อเสนอแนะ/ความคิดเห็นของ สคต.
การประกาศมาตรการควบคุมการส่งออกสินค้าแร่หายากก่อนการเดินทางเยือนจีนของ Janet Yellen รมว.คลังสหรัฐฯ หลายฝ่ายมองว่าเป็นการแสดงให้เห็นถึงความไม่พอใจของจีนที่มีต่อมาตรการต่างๆ ของสหรัฐฯ ในการจำกัดไม่ให้จีนเข้าถึงเทคโนโลยีระดับสูง และในช่วงเดือนกรกฎาคมนี้ คาดว่าสหรัฐฯ จะประกาศมาตรการใหม่เกี่ยวกับการห้ามส่งมอบชิป AI ให้ผู้ประกอบการจีน รวมถึงห้ามให้ผู้ประกอบการ AI ของจีนเช่าใช้บริการด้าน Cloud Computing โดยไม่ได้รับอนุญาตจากรัฐบาลสหรัฐฯ โดยนักวิเคราะห์ส่วนใหญ่ต่างก็แสดงความกังวลว่า จีนจะเพิ่มรายการสินค้าแร่หายากเป็นการตอบโต้ อันจะทำให้เกิดความแปรปรวนในตลาดมากยิ่งขึ้นตามไปด้วย ไทยซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของห่วงโซ่อุปทานในสินค้าที่เกี่ยวข้อง จึงอาจได้รับผลกระทบตามไปด้วย ผู้ประกอบการไทยที่เกี่ยวข้องจึงควรติดตามอย่างใกล้ชิด เพื่อป้องกันหรือหลีกเลี่ยงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น
ที่มา : กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (สค.)