เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงแนวคิดการบริโภคและการใช้ชีวิตที่เร่งรีบในจีน การบริโภคทุกช่วงเวลาจึงกลายเป็นเทรนด์การบริโภคใหม่ของผู้บริโภคชาวจีนในปัจจุบัน ส่งผลให้โมเดลธุรกิจ O2O (Online to Offline) ซึ่งเป็นโมเดลธุรกิจที่ผสมผสานระหว่างธุรกิจจากออนไลน์ไปยังออฟไลน์ หรือเป็นการสั่งซื้อทางออนไลน์และจัดส่งแบบออฟไลน์นั่นเอง โดยธุรกิจ O2O (Online to Offline) ของจีนได้มีการพัฒนาจาก “การจัดส่งในวันถัดไป” เป็น “การจัดส่งในวันเดียวกัน” จนล่าสุด แพลตฟอร์มสั่งซื้อสินค้าออนไลน์ของบริษัทยักษ์ใหญ่ด้านอีคอมเมิร์ซในจีน เช่น JD.com, Taobao และ Meituan ต่างก็ได้เพิ่มโหมดสั่งซื้อออนไลน์และส่งแบบออฟไลน์ภายใน 1 ชั่วโมง (Instant Delivery) เพื่อตอบสนองความต้องการการบริโภคทุกช่วงเวลาของชาวจีน ส่งผลให้โหมดการจัดส่งภายใน 1 ชั่วโมงนี้ กลายเป็นกลยุทธ์การแข่งขันทางธุรกิจใหม่ของแพลตฟอร์มสั่งซื้อสินค้าออนไลน์ในจีน ซึ่งข้อดีของความสะดวกและรวดเร็วของบริการนี้ ส่งเสริมให้ผู้บริโภคชาวจีนมีการบริโภคเพิ่มมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญด้วย
ในช่วงต้นเดือนมิถุนายน บริษัทอาลีบาบาได้ประกาศเปิดตัวบริการ Xiaoshida Instant Delivery (小时达) บนแอป Taobao หลังจากการเปิดตัวธุรกิจใหม่นี้ บนแอป Taobao มีทั้งร้านค้ามณฑลอื่นๆ ในประเทศ และร้านค้าที่ตั้งอยู่ในพิกัดใกล้เคียงของผู้ซื้อ สิ่งสำคัญคือผู้บริโภคไม่จำเป็นต้องรอสินค้าเป็นเวลานาน เมื่อการสั่งซื้อสำเร็จลูกค้าจะสามารถได้รับสินค้าที่สั่งซื้อได้ภายในหนึ่งชั่วโมง โดยมี饿了么 (Ele.me) ที่เป็นแอพสั่งอาหารเช่นเดียวกับ Meituan ทำหน้าที่รับผิดชอบในการจัดส่ง ในเชิงพาณิชย์ บริการจัดส่งภายในหนึ่งชั่วโมงของ Taobao นั้น ผู้ใช้สามารถเข้าถึงผลิตภัณฑ์กว่า 10 ล้านรายการจาก ซูเปอร์มาร์เก็ตขนาดใหญ่ อาทิ Tmall Supermarket, FoodTalks (淘鲜达) Hema (Fresh Hippo) ซูเปอร์มาร์เก็ตชุมชน ร้านดอกไม้ และร้านขายผลไม้มากกว่า 300,000 แห่ง ภายในท้องถิ่นของผู้ใช้
ในขณะเดียวกัน บริษัทอีคอมเมิร์ซ (e-commerce) ยักษ์ใหญ่ในจีน อย่างบริษัท JD.com ก็ได้เปิดให้บริการโหมด JD Instant Delivery (京东秒送) เนื่องด้วยบริษัท JD.com มีความได้เปรียบในด้านโลจิสติกส์และห่วงโซ่อุปทาน ทำให้บริการ JD Instant Delivery (京东秒送) ของบริษัท JD.com จัดส่งได้เร็วสูงสุดภายในเวลาเพียง 9 นาที โดยร้านค้าในโหมดมีบริการครอบคลุมซูเปอร์มาร์เก็ตขนาดใหญ่ ร้านสะดวกซื้อที่เปิดตลอด 24 ชั่วโมง ตลาดอาหารสด/ผัก รวมถึงผลิตภัณฑ์ดิจิทัลบนมือถือ ยา เครื่องดื่ม เครื่องใช้ในบ้าน อาหารสด ดอกไม้ และหมวดอื่นๆ ผู้ใช้สามารถกำหนดและเลือกระยะเวลาได้ในหน้าชำระเงิน โดยระยะเวลาจัดส่งที่เร็วที่สุดสำหรับการสั่งซื้อหลายรายการภายในระยะ 2-5 กิโลเมตร จะแสดงผลอย่างเร็วที่สุด 17 นาที และช้าที่สุด 40 นาที ทำให้บริการนี้ สอดคล้องกับความต้องการของผู้บริโภคกลุ่มเด็กรุ่นใหม่ในจีนซึ่งเป็นกลุ่มที่มีความต้องการการบริโภคตลอดทุกช่วงเวลาและให้ความสำคัญกับความสะดวกและรวดเร็วเป็นหลักอย่างมาก
นอกจากนี้ แพลตฟอร์มน้องใหม่มาแรงอย่าง Douyin (TikTok ) ของจีน ที่เมื่อไม่นานมานี้ได้เปิด Douyin E-commerce จนได้รับความนิยมในตลาดจีนเป็นอย่างมาก ล่าสุดได้เปิดให้บริการโหมด Xiaoshida Instant Delivery (小时达) โดยได้มีซูเปอร์มาร์เก็ตขนาดใหญ่ ไปจนถึงร้านค้าขนาดเล็กเข้าร่วมโหมดบริการดังกล่าว อาทิ Xiaomi Home (小米之家), Pupu Supermarket (朴朴超市) และ Jingdong Qixian (京东七鲜) รวมถึงผู้ค้ารายย่อยในท้องถิ่น อาทิ IKEA Flowers และ ร้าน Huaxianzi Flower Shop ซึ่งเป็นร้านขายดอกไม้ระดับท้องถิ่น ในโหมด”จัดส่งภายในหนึ่งชั่วโมง” ของ Douyin มีสินค้าที่ครอบคลุมถึงผลไม้ ของชำ ดอกไม้ ของขบเคี้ยว เครื่องดื่ม ผลิตภัณฑ์ดิจิทัล ยา และผลิตภัณฑ์อื่นๆ อีกมากมาย เนื่องจากความสะดวกและรวดเร็วในการสั่งซื้อสินค้า คาดว่าบริการโหมด “จัดส่งภายในหนึ่งชั่วโมง”อาจกลายเป็นช่องทางใหม่ที่สามารถขับเคลื่อนการเติบโตของ GMV สำหรับ Douyin E-commerce และการที่ Douyin มีข้อได้เปรียบจากการเป็นช่องทางการรับชมวิดีโอที่มีปริมาณการเข้าชมจำนวนมาก เมื่อประกอบกับการไลฟ์สดจำหน่ายสินค้าและวิดีโอที่น่าสนใจบนแพลตฟอร์ม สามารถส่งเสริมและดึงดูดผู้บริโภคได้มากขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยล่าสุดมีรายงานจากร้านจำหน่าย iPhone ของ Douyin E-commerce ระบุว่าผู้ใช้ยินดีสั่งซื้อสินค้า ในโหมดการจัดส่งภายในหนึ่งชั่วโมงมากกว่าผลิตภัณฑ์ที่คล้ายกันที่ต้องจัดส่งหลายวัน และมีจำนวนธุรกรรมมากกว่าผลิตภัณฑ์ที่คล้ายกันถึงสิบเท่า จะเห็นได้ว่า บริการ Xiaoshida Instant Delivery (小时达) ของ Douyin ดึงดูดผู้บริโภคเป็นอย่างมาก
ตามรายงาน “การพัฒนาอุตสาหกรรมค้าปลีกแบบจัดส่งทันที (Instant Retail) 2023” เผยแพร่โดยสถาบันวิจัยอีคอมเมิร์ซ สังกัดกระทรวงพาณิชย์ของจีน ระบุว่า ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ธุรกิจ O2O (Online to Offline) ยังคงรักษาอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปีมากกว่า 50% ในปี 2022 มีมูลค่าของตลาดมากกว่า 5 แสนล้านหยวน และคาดว่าจะสูงถึง 50% ในปี 2525 จะเห็นได้ว่า ปัจจุบัน ชาวจีนหันมาสนใจการบริโภคสินค้าแบบ “สั่งซื้อแล้วได้ทันที” ดังนั้น บริการจัดส่งภายในหนึ่งชั่วโมงบนแพลตฟอร์มต่างๆ จึงได้กลายเป็นหนึ่งในตัวเลือกแรกๆ สำหรับผู้บริโภคยุคใหม่ที่ต้องการซื้อสินค้าที่สามารถจัดส่งได้อย่างรวดเร็ว ตามรายงานการบริโภคในเทศกาล 6.18 ปี 2024 ที่เผยแพร่โดย Meituan Flash Sale ของแพลตฟอร์ม Meituan ระบุว่า ช่วงเทศกาล 6.18 ของปีนี้ ได้ร่วมมือกับแบรนด์เครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านแบบดิจิทัล ผลิตภัณฑ์เสริมความงามและการดูแลสุขภาพ ผลิตภัณฑ์แม่และเด็ก ผลิตภัณฑ์สำหรับสัตว์เลี้ยง ของใช้ในชีวิตประจำวัน เสื้อผ้า และร้านค้าประเภทอื่นๆ เพื่อสร้างความหลากหลายให้แก่ผู้บริโภค ซึ่งระหว่างการจัดเทศกาลดังกล่าว แนวโน้มปริมาณการสั่งซื้อผลิตภัณฑ์ในหมวดหมู่ดังกล่าวผ่านบริการจัดส่งภายในหนึ่งชั่วโมงเติบโตอย่างรวดเร็ว เช่นเดียวกับแพลตฟอร์ม JD.com โดยตามข้อมูลรายงานการบริโภคสินค้าบนแพลตฟอร์ม JD.com ระบุว่าช่วงเทศกาล 6.18 ของปีนี้ อุปกรณ์เสริมของ 3C ผลิตภัณฑ์กีฬาและกิจกรรมกลางแจ้ง เครื่องใช้สำนักงาน ฯลฯ ที่สั่งซื้อผ่านบริการจัดส่งภายในหนึ่งชั่วโมงของ JD.com มีการเติบโตอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับหมวดหมู่อีคอมเมิร์ซอื่นๆ บนแพลตฟอร์ม JD.com
หลังจากการแพร่ระบาดของโรค Covid-19 พฤติกรรมการบริโภคของผู้คนในจีนเปลี่ยนแปลงไป โดยชาวจีนมีการสั่งซื้อสินค้าทางออนไลน์มากขึ้น และการเติบโตของการช้อปปิ้งออนไลน์ยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง สถิติแสดงให้เห็นว่าในช่วงการแพร่ระบาดโรค Covid-19 สูงสุด ผู้บริโภคสั่งซื้อสินค้าทางออนไลน์มากขึ้นประมาณ 74% ซึ่งหลังจากการแพร่ระบาดของโรค Covid-19 การสั่งซื้อสินค้าทางออนไลน์ยังคงมีปริมาณเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ด้วยการพัฒนาของการสั่งซื้อสินค้าออนไลน์ ผู้บริโภคในจีนเริ่มมีความต้องการระยะเวลาการจัดส่งสินค้าที่รวดเร็วมากขึ้น โดยผู้บริโภคประมาณ 75% หวังว่าจะได้รับสินค้าในวันเดียวกันหลังจากทำการสั่งซื้อ แทนที่จะต้องรอถึง 3-5 วันในการจัดส่งตามข้อกำหนดของอีคอมเมิร์ซแบบดั้งเดิม ดังนั้นการค้าปลีกแบบจัดส่งทันที (Instant Retail) ซึ่งเป็นรูปแบบการขายปลีกสินค้ารูปแบบใหม่ จึงตอบสนองการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมการบริโภคของชาวจีนได้เป็นอย่างดี ตามรายงาน “การพัฒนาอุตสาหกรรมค้าปลีกแบบจัดส่งทันที (Instant Retail) 2023” ยังระบุ ข้อมูลที่เกี่ยวข้องแสดงให้เห็นว่าในเมืองชั้นหนึ่ง สัดส่วนของผู้บริโภคที่ใช้บริการสั่งซื้อออนไลน์และส่งแบบออฟไลน์ภายใน 30 นาที (Instant Delivery) เป็นช่องทางการช้อปปิ้งหลักสูงถึง 64% และกลายเป็นช่องทางการบริโภคหลักในเมืองชั้นหนึ่งและสอง ความสะดวกและความรวดเร็วของบริการนี้ทำให้ผู้บริโภคนิยมใช้เป็นจำนวนมาก นับตั้งแต่ปีนี้ แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซรายใหญ่ได้ให้ความสำคัญกับโหมดธุรกิจดังกล่าวเป็นอย่างมาก คาดว่าโหมดธุรกิจดังกล่าวจะกลายเป็นช่องทางหลักในการบริโภคของชาวจีนในอนาคต
ผลกระทบด้านเศรษฐกิจต่อประเทศไทย และแนวทางการปรับตัวของภาครัฐ ภาคเอกชน และผู้ประกอบการไทย
หลายปีมานี้ การสั่งซื้อสินค้าทางออนไลน์ของจีน พัฒนาอย่างก้าวกระโดด โมเดลธุรกิจ O2O (Online to Offline) ซึ่งเป็นการผสมผสานจุดแข็งของห้างร้านในโลกออนไลน์และออฟไลน์เข้าด้วยกัน ด้านหนึ่งก็สามารถใช้ประโยชน์จากความสะดวกสบายในการจับจ่ายใช้สอยสินค้าและชำระเงินออนไลน์ และผู้ใช้สามารถได้รับสินค้ารวดเร็วตามที่ต้องการ ซึ่งเห็นได้ชัดจากบริการ Instant Delivery ซึ่งเป็นรูปแบบการค้าใหม่ที่มาแรง ได้นำโอกาสมาสู่ตลาดจีนอย่างมาก ผู้ส่งออกจำเป็นต้องสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ๆ ให้เข้ากับความต้องการของตลาดจีนและตามทันการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีในจีนอย่างต่อเนื่อง เพื่อที่จะสามารถแข่งขันทางการตลาดที่รุนแรงของตลาดจีนได้
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผู้ส่งออก รวมถึงผู้ประกอบการธุรกิจค้าปลีกในไทย ควรศึกษากลยุทธ์การตลาดในรูปแบบ O2O (Online to Offline) ล่าสุดของจีน เพื่อที่จะสามารถนำไปปรับใช้กับการสั่งซื้อและการส่งสินค้าในประเทศไทย เพื่อส่งเสริมให้ผู้บริโภคสามารถสั่งซื้อออนไลน์ได้อย่างสะดวกสบายและส่งแบบออฟไลน์ภายใน 30 นาที จะกระตุ้นการบริโภคให้เพิ่มมากขึ้น ในขณะเดียวกันจะสามารถส่งเสริมให้เกิดการบริโภคกับร้านค้าขนาดเล็กภายในท้องถิ่นได้มากยิ่งขึ้น โดยระยะยาวจะส่งเสริมให้สามารถเพิ่มการบริโภคภายในประเทศมากขึ้น ส่งผลให้เกิดการหมุนเวียนทางเศรษฐกิจได้มากยิ่งขึ้น รวมถึงผู้ประกอบไทยจะต้องตระหนัก และหมั่นศึกษาเพื่อติดตามข้อมูลข่าวสารให้ทัน “โลกยุคใหม่” ที่ต้องใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยพัฒนา ไม่ว่าจะเป็นในด้านการผลิต การตลาด และการบริหารจัดการห่วงโซ่อุปทานและการขนส่ง เพื่อปรับตัวให้เข้ากับยุค Thailand 4.0 และเตรียมพร้อมรับมือกับสภาวะการแข่งขันที่ดุเดือดในตลาดจีนได้ต่อไป
ที่มา:
https://app.myzaker.com/news/article.php?pk=66947dcd1bc8e0fe35000000
https://baijiahao.baidu.com/s?id=1798724710958716154&wfr=spider&for=pc
https://www.cnfood.cn/article?id=1811381342207967234
https://www.xianjichina.com/special/detail_451823.html
https://tobaccochina.cc/html/news/lszd/681329.shtml
ภาพ: https://finance.jrj.com.cn/2024/05/16091140663744.shtml
จัดทำโดย สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองกวางโจว
อ่านข่าวฉบับเต็ม : แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซของจีนอัปเกรดโหมดบริการ Instant Delivery “จัดส่งภายใน 1 ชั่วโมง”
