1.ห่วงโซ่อุตสาหกรรมปุ๋ย
ต้นน้ำของปุ๋ยเคมีทางการเกษตร คือ วัตถุดิบในการผลิตปุ๋ยเคมี ส่วนผสมที่สำคัญของการผลิตปุ๋ยไนโตรเจน ได้แก่ ถ่านหิน และก๊าซธรรมชาติ สำหรับส่วนผสมที่สำคัญในการผลิตปุ๋ยฟอสเฟส ได้แก่ หินฟอสเฟต และไรโรต์ อีกทั้งส่วนผสมที่สำคัญในการผลิตปุ๋ยโปแตช คือ แร่เกลือโพแทสเซียม กลางน้ำของอุตสาหกรรมปุ๋ย คือ การทำให้เป็นกรด การสังเคราะห์ การกลั่นกรดฟอสฟอริก แอมโมเนียสังเคราะห์และคาร์นัลไลต์ ปลายน้ำของห่วงโซ่อุตสาหกรรมปุ๋ยคือการจำหน่ายปุ๋ยทั้งแบบขายปลีกและขายส่ง การจำหน่ายปุ๋ยมีความแตกต่างจากอุตสาหกรรมเคมีอื่น ๆ ตรงความต้องการของผู้บริโภคขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น ๆ เช่น การเติบโตของประชากรและพฤติกรรมการบริโภค โดยทั่วไปห่วงโซ่การผลิตปุ๋ยจะมีความผันผวนต่อราค่าของผลิตภัณฑ์เคมีขั้นพื้นฐาน และในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ ประเทศจีนมีกำลังการผลิตล้นเกินในช่วงกลางน้ำและปลายน้ำ
2.นโยบายด้านอุตสาหกรรมปุ๋ย
ประเทศจีนได้ออกนโยบายและแผนการพัฒนาในเดือนสิงหาคม 2566 เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมยาฆ่าแมลง/ ปุ๋ยเคมี โดยกระทรวงเกษตรและกิจการชนบทได้เสนอ “แผนปฏิบัติการลดสารกำจัดศัตรูพืชภายในปี 2568″ โดยมีเนื้อหาสำคัญว่า ภายในปี 2568 ประเทศจีนจะสร้างระบบเทคโนโลยีการป้องกันและควบคุมโรคพืชและแมลงศัตรูพืชอย่างเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและครอบคลุมระบบนิเวศ รวมถึงการปรับปรุงโครงสร้างของสินค้าสารกำจัดศัตรูพืช ให้มีการใช้อย่างสมเหตุสมผลและมีความปลอดภัย นอกจากนี้ แผนฉบับดังกล่าวจะยังมุ่งเน้นการพัฒนาปุ๋ยและปรับปรุงระบบเทคโนโลยีที่มุ่งเน้น “ผลผลิตสูง คุณภาพสูง ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม” มีระบบการติดตามและประเมินประสิทธิภาพของปุ๋ย อีกทั้งในเดือนกันยายน 2564 คณะกรรมการพัฒนาและปฏิรูปแห่งชาติจีนได้ออก “ประกาศเกี่ยวกับการรับประกันอุปทานและราคาปุ๋ยของจีน” โดยเพิ่มกำลังการผลิต ปรับปรุงด้านการขนส่งสินค้าปุ๋ย รวมถึงการขยายตลาดจำหน่ายปุ๋ยในประเทศจีน
นอกจากนี้ ในเดือนกันยายน 2564 คณะกรรมการพัฒนาและปฏิรูปแห่งชาติจีนได้เสนอ “ประกาศนโยบายด้านการขนส่งสินค้าปุ๋ยเคมีด้วยเส้นทางรถไฟ” โดยใช้อัตราค่าขนส่งแบบลดพิเศษสำหรับสินค้าปุ๋ยเคมีทางการเกษตร รวมถึงได้กำหนดรายชื่อสินค้าปุ๋ยเคมีที่ได้รับสิทธิ์ลดราคาค่าขนส่งทางรถไฟ ซึ่งมีปุ๋ย 8 ประเภทที่ได้รับสิทธิ์ดังกล่าว
ที่มา: www.chyxx.com
3.ปริมาณการผลิต
ผลผลิตโดยรวมของปุ๋ยไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมทางการเกษตรมีเสถียรภาพ มีปริมาณอยู่ที่ 55 ล้านตัน ถือว่ามีกำลังการผลิตที่ลดง เนื่องมาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น กำลังการผลิตที่ล้นเกินในช่วก่อนหน้านี้ และราคาวัตถุดิบที่สูงขึ้น (ถ่านหิน)
ในปี 2563 ประเทศจีนมีผลผลิตปุ๋ยเคมีรวมทั้งสิ้น 54,960,000 ตัน ลดลงร้อยละ 4.1 และเนื่องจากปัจจัยพื้นที่ผลผลิตในประเทศจีนเพิ่มขึ้น และในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา ผลผลิตไนโตรเจร ฟอสฟอรัส และปุ๋ยโปแตชเพิ่มสูงขึ้นเล็กน้อย ทำให้ผลผลิตปุ๋ยเคมีในช่วงปี 2565 เพิ่มขึ้นร้อยละ 0.54 คิดเป็นปริมาณอยู่ที่ 55,733,000 ตัน
ที่มา: www.chyxx.com
- ปริมาณการใช้
ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติจีน เผยว่า เนื่องจากพื้นที่ภูมิภาคต่าง ๆ ของประเทศจีนมี การใช้ปุ๋ยเคมีแบบ Zero Growing Action มากขึ้น จึงส่งผลให้การใช้ปุ๋ยเคมีทางการเกษตรมีแนวโน้มลดลงในทุกปี ในปี 2565 ปริมาณการใช้ปุ๋ยเคมีทางการเกษตรของประเทศจีนอยู่ที่ 50,792,000 ตัน ลดลงจากปี 2564 ประมาณ 1,120,600 ตัน หรือลดลงร้อยละ 2.16 ตั้งแต่ปี 2558 กระทรวงเกษตรและกิจการชนบทได้จัดให้มีการรณรงค์ปลูกพืชเป็นศูนย์สำหรับการใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลง หลังจากดำเนินการมาได้ 5 ปี ประเทศจีนมีการบรรลุเป้าหมาย โดยมีการลดการใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลงตั้งแต่ปี 2558 กระทรวงเกษตรและกิจการชนบทได้จัดให้มีการรณรงค์ปลูกพืชเป็นศูนย์สำหรับการใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลง หลังจากดำเนินการมาได้ 5 ปี ประเทศจีนมีการบรรลุเป้าหมายการลดการใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลง
ที่มา: www.chyxx.com
5.การนำเข้า – ส่งออกปุ๋ย
สถานการณ์การนำเข้า – ส่งออกปุ๋ย ระหว่างจีน – ทั่วโลก
จากสถิติ Global Trade Atlas การค้าปุ๋ยระหว่างประเทศของจีน เดือนมกราคม – ตุลาคม 2566 มีมูลค่ารวมทั้งสิ้น 12,752.66 ล้านเหรียญสหรัฐ ลดลงร้อยละ 6.64 แบ่งออกเป็น มูลค่าการส่งออก 7,998.79 ล้านเหรียญสหรัฐ ลดลงร้อยละ 15.87 และมูลค่าการนำเข้า 4,753.87 ล้านเหรียญสหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 14.47 เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปี 2565
– ประเทศนำเข้าปุ๋ยที่สำคัญของจีน เดือนมกราคม – ตุลาคม 2566 ได้แก่
ที่มา: Global Trade Atlas
– มูลค่าและปริมาณนำเข้าปุ๋ยหลักของจีน 5 อันดับแรก เดือนมกราคม – ตุลาคม 2566
ที่มา: Global Trade Atlas
– ประเทศส่งออกปุ๋ยที่สำคัญของจีน เดือนมกราคม – ตุลาคม 2566 ได้แก่
ที่มา: Global Trade Atlas
– มูลค่าและปริมาณส่งออกปุ๋ยหลักของจีน 5 อันดับแรก เดือนมกราคม – ตุลาคม 2566
ที่มา: Global Trade Atlas
ความคิดเห็น สคต.
จีนถือเป็นประเทศผู้ผลิตและส่งออกปุ๋ยเคมีขนาดใหญ่ของโลก และมีสัดส่วนประมาณ 1 ใน 3 ของอุปทานปุ๋ยไนโตรเจนทั่วโลก และยังเป็นผู้ผลิตปุ๋ยยูเรียรายใหญ่ที่สุดของโลกอีกด้วย ซึ่งจีนให้ความสำคัญต่อการผลิตธัญพืชเพื่อรักษาความมั่นคงปลอดภัยด้านอาหาร ทำให้มีการส่งเสริมอุตสาหกรรมปุ๋ยอย่างต่อเนื่อง จนปริมาณการผลิตปุ๋ยเพิ่มขึ้นสูง ในขณะเดียวกัน ทางการจีนสนับสนุนการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม และส่งเสริมการผลิตปุ๋ยที่มีความปลอดภัยและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม มีนโยบายสนับสนุนการส่งออกปุ๋ยน้อย ประกอบกับข้อจำกัดหลายประการ ผลกระทบดังกล่าวนี้ส่งผลให้ราคาต้นทุนของปุ๋ยเคมีจีนสูงขึ้น และมีแนวโน้มการผลิตที่ชะลอตัวลง ทำให้ผู้ประกอบการไทยที่มี การนำเข้าปุ๋ยจากจีน หรือแม้กระทั่งการนำเข้าปุ๋ยเพื่อนำไปผสมอีกทีก็ต้องมีการปรับตัว
ทั้งนี้ ประเทศจีนมีบริษัทผู้ผลิตปุ๋ยที่มีศักยภาพหลายราย ทำให้เห็นถึงโอกาสความร่วมมือระหว่างผู้ประกอบการจีนและไทยที่จะสามารถซัพพลายปุ๋ยเคมีให้แก่กันได้ หรือการนำไปผสม/ แปรรูป เพื่อเพิ่มมูลค่าต่อไป
แหล่งที่มา : https://baijiahao.baidu.com/s?id=1778243852441566307&wfr=spider&for=pc
สคต. คุนหมิง
อ่านข่าวฉบับเต็ม : ติดตามสถานการณ์อุตสาหกรรมปุ๋ยในจีน